Pierwszym etapem diagnozy wyrażania emocji jest ocena dojrzałości ekspresji emocjonalnej dziecka lub dorosłego, zasobu słów służących wyrażaniu i opisywaniu uczuć oraz umiejętności regulowania lub kontrolowania emocji i stresu.

Zauważyłem, że rozwój emocjonalny dzieci z zespołem Aspergera zazwyczaj jest co najmniej o trzy lata opóźniony w stosunku do ich rówieśników, co potwierdzają niektóre badania (Rieffe, Terwogt i Stockman 2000).

Dziecko okazuje złość lub sympatię w sposób, jakiego oczekiwalibyśmy od kogoś znacznie młodszego. Może mieć ograniczony zasób słów do opisywania emocji, a także wykazywać brak subtelności i zróżnicowania w zakresie ekspresji emocjonalnej. Kiedy inny maluch jest smutny, zakłopotany, zawstydzony, niespokojny lub zazdrosny, dziecko ze spektrum autyzmu reaguje tylko w jeden sposób: odczuwa złość. Ekspresja negatywnych emocji, takich jak gniew, lęk czy smutek, może wykazywać skrajne nasilenie, co rodzice często porównują do działania włącznika i wyłącznika w urządzeniu nastawionym na maksymalną głośność.

Umiejętność identyfikowania emocji na podstawie mimiki

Umiejętność identyfikowania emocji na podstawie mimiki można ocenić, prezentując fotografie twarzy dzieci lub osób dorosłych, z których badany ma odczytać emocje. Podczas badania zwraca się uwagę na wszystkie błędy, niepewność oraz czas potrzebny na udzielenie odpowiedzi. Odpowiedź może być poprawna, ale udzielona po długiej analizie intelektualnej i odwołaniu się do wcześniejszych doświadczeń z podobną mimiką u innych osób. Dla typowych dzieci i dorosłych to zadanie jest stosunkowo proste i nie wymaga zbyt dużego wysiłku emocjonalnego. Dziecko z ASD na ogół potrafi określić podstawowe skrajne emocje, na przykład intensywny smutek, złość lub zadowolenie, jednak rozumienie subtelniejszej ekspresji (np. zakłopotania, zazdrości czy niedowierzania) może być dla niego znacznie trudniejsze.

Tony Attwood (klinicysta): Podczas oceny diagnostycznej zazwyczaj proszę badaną o pokazanie określonej emocji. Dzieci w wieku przedszkolnym łatwo potrafią zrobić radosną, smutną, złą czy przestraszoną minę. Jak zauważyłem, dzieci (a nawet niektórzy dorośli) z ASD mają dość duże problemy z tym zadaniem. Pożądany wyraz twarzy osiągają na przykład przez fizyczne manipulowanie swoją twarzą czy pokazanie tylko jednego elementu miny (np. wykrzywienia ust kojarzonego ze smutkiem) albo robią minę, która nie przypomina żadnej emocji człowieka. Mogą też tłumaczyć, że trudno jest im pokazać emocję, której w danej chwili nie przeżywają.

Umiejętność rozumienia, wyrażania i regulowania emocji przez dziecko można ocenić, zadając rodzicom odpowiednie pytania, na przykład:

• Przeprogramuj biologię swoich emocji – sesja
• Czy istnieje czynnik strachu? Czy można projektować emocje?
• Pakiet lekcji „Emocje” dla ucznia ze spektrum autyzmu – 7 zł (opłata jednorazowa, niezależna od subskrybcji)
• Zaskoczenie – arkusz pracy dla ucznia ze spektrum autyzmu
• Strach – arkusz pracy dla ucznia ze spektrum autyzmu
• Strach przed uczuciami w spektrum autyzmu
• Onieśmielenie – arkusz pracy dla ucznia ze spektrum autyzmu
• Oswajamy emocje – profilaktyczny program dla przedszkoli
• Jak sobie radzić z emocjami, stres – ASD
• Emocje – scenariusze zajęć, ASD
• Nazywam i radze sobie z emocjami
• Wyrażanie wdzięczności i pozytywne doświadczenia, autyzm – zajęcia
• Kolorowa zima – dostrzeganie powodów do radości – scenariusz zajęć
• Czy złość jest ładna? – Emocje, scenariusz zajęć
• Sposoby na smutek – Emocje, scenariusz zajęć
• Jak okazać, że kogoś lubię? – scenariusz zajęć
• Nasze emocje – zabawy, inspiracje, zajęcia
• Narzędzia myślowe – antidotum na trujące myśli w ASD
• Ocena rozumienia i wyrażania emocji o raz występowanie maskarady w spektrum autyzmu
• Panuję nad złością – scenariusz zajęć rewalidacyjnych
• Poznajemy nasze emocje – propozycje zabaw i ćwiczeń
• Jak wyrażamy nasze uczucia i emocje – scenariusz zajęć
• Dynio, dynio – stroimy miny – naśladujemy emocje, autyzm, artykulacja
• Dopasuj emocje – ćwiczenia
• Tworzenie albumu emocji w zespole Aspergera
• Moje uczucia i emocje – konspekt zajęć
• Podróż do krainy wściekłości – emocje
• Kamienna Twarz – rozpoznawanie i wyrażanie emocji – scenariusz zabawy
• Protokół złości i zdenerwowania
• Dzień Życzliwości – scenariusz zajęć
• Emocje w spektrum autyzmu
• Kraina uczuć i emocji – scenariusz zajęć
• Sposoby na złość – scenariusz zajęć
• Wydmuchane smuteczki – zabawa, emocje

#arkusz #ASD #Asperger #AspieZaklinaczka #autyzm #czytanie #dostosowanie #edukacja #emocje #IPET #kolorowanie #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #mindfulness #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #pozytywnyprzekazwspektrum #premium #program #przedszkolak #przedszkole #rewalidacja #rozwój #scenariusz #scenariusze #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #SylwiaBagińska #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zajęcia #ZespółAspergera #ćwiczenia