Jak ćwiczyć kompetencje społeczne ucznia z ZA
Jedną z ważniejszych terapii dla osób z autyzmem jest trening umiejętności społecznych. Dzięki niemu uczniowie zdobywają potrzebne kompetencje dzięki którym w przyszłości będą mogli swobodniej funkcjonować w społeczeństwie.
Wskazówki na ten temat znalazłam w książce Joanny Świecickiej pt. „Uczeń z zespołem Aspergera”.
„Jak możesz pomóc swojemu uczniowi w zakresie kompetencji społecznych?
Wprowadź szeroko rozumianą terapię kontaktu. Chodzi tu o nieizolowanie takiego dziecka od społeczeństwa, ale wręcz odwrotnie – o stymulowanie jego rozwoju społecznego poprzez przebywanie w grupie rówieśniczej i obserwowanie prawidłowych wzorców zachowań.
Wprowadź również trening komunikacji społecznej, zarówno bezpośredniej, czyli naukę komunikowania się z rówieśnikiem, jak i pośredniej, tj. za pomocą listu, telefonu czy Internetu. Możesz te zajęcia prowadzić w ramach godziny wychowawczej. Ucz dziecko z ZA między innymi zachowań własciwych i pożądanych dla danej sytuacji społecznej, czy na przykład tego, jak zachować się w teatrze, kinie, muzeum, u lekarza, w kościele, w sklepie. Rozwijaj umiejetność rozumienia innych ludzi, siebie i sytuacji społecznych oraz norm i wzorów interpersonalnych i kulturowyh. Wprowadź pewnego rodzaju rewalidację w zakresie inteligencji emocjonalnej, empatii, dopasowywania się emocjonalnego do innych.
Poproś o pomoc pedagoga szkolnego lub psychologa, który mógłby poprowadzić z grupką dzieci tak zwany trening umiejętności społecznych, który związany jest z coraz bardziej samodzielnym funkcjonowaniem w pozadomowych sytuacjach społecznych: w szkole, na ulicy, w sklepie, u lekarza, na poczcie i we wszystkich innych miejscach użytku publicznego. Jest to forma pomocy zalecana dla nieco starszych dzieci ze zdiagnozowanym ZA. Cele takiego treningu to: poszerzenie wiedzy o umiejętnościach społecznych, nabycie umiejętności behawioralnych oraz jakościowa zmiana doświadczenia – redukcja napięcia i lepsza samoocena w sytuacjach społecznych. W programie takiego treningu na ogół proponuje się wyrobienie podstawowych umiejętności, czyli: zawierania znajomości, słuchania, pytania, odmawiania, inicjowania rozmowy, dyskutowania, reagowania na krytykę i jej wypowiadania, radzenie sobie z uczuciami i ich wyrażania, np. gniewu i rozczarowania, jak również mówienia komplementów. Każda umiejętność ćwiczona jest kilka razy. Ostatnie zajęcia przeznaczone są z kolei na przeniesienie wyuczonej aktywności na sytuację zewnętrzną, tak żeby uczeń mógł zmierzyć się z rzeczywistością.
Nauczycielu, sam wiesz najlepiej, jak trudnym i zarazem ważnym elementem prawidłowego funkcjonowania każdego młodego człowieka jest nabycie i podtrzymanie prawidłowych interakcji z innymi. Dziecko z ZA ma tę funkcję upośledzoną, co w dużym stopniu robi z niego ufoludka, kosmitę z innej planety. Pomóż mu w tej dziedzinie, a przekonasz się, jak podwyższy się jego samoocena, jak nabierze chęci do życia w społeczeństwie, nauki, w ogóle do poznawania świata” (Święcicka, 2014).
źródło: J. Święcicka: „Uczeń z zespołem Aspergera…”, Impuls, Kraków 2014
