Upraszczając język swoich wypowiedzi, zwiększymy szanse uczniów z ASD na przyswojenie i zrozumienie materiału.

Niektórzy uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mają trudności z przetwarzaniem języka. Nie wynikają one z braku umiejętności, lecz z tego, że trzeba opanować szereg obszarów związanych z wypowiedzią, które osobom autystycznym sprawiają kłopot – mianowicie trzeba podjąć próbę zrozumienia tego, co mówi nauczyciel, umieścić to w kontekście, przetłumaczyć sygnały niewerbalne, poradzić sobie z czynnikami rozpraszającymi, a także zinterpretować metaforyczny, często bogaty język.

Kiedy prowadzicie lekcje, komunikujecie się z podopiecznymi, wyjaśniacie teorie i przekazujecie polecenia bez zastanawiania się nad nimi. Uczniowie musza poskładać elementy tego, co przekazaliście, werbalnie i niewerbalnie – niczym puzzle – zanim uchwycą jakiś sens. Większość z nich dokona tego bez namysłu, jednak osoby z autyzmem mogą mieć trudności. Pomożecie im szybciej zrozumieć określone treści i łatwiej je przetwarzać, jeśli:

• wprowadzicie nowe bądź nietypowe słownictwo na początku lekcji;
• będziecie unikać bogatego, metaforycznego języka;
• postaracie się mówić wyraźnie, powtarzając najważniejsze punkty;
• będziecie unikać przenośni, żartów, sarkazmu oraz frazeologizmów, chyba że macie pewność, iż uczniowie z autyzmem je rozumieją, lub czas na to, by je wytłumaczyć;
• zrezygnujcie ze skomplikowanych pytań i poleceń;
• upewnijcie się, że uczniowie wszystko zrozumieli;
• nie będziecie używać pytań retorycznych;
• będziecie pamiętać, że niektóre osoby autystyczne mają trudności z interpretacją i wyjaśnieniem emocji (oznacza to, że język lub pytanie dotyczące takich kwestii mogą wywołać niezrozumienia lub być problematyczne).

Wskazówka dla nauczyciela

Pomysł ten wydaje się prosty, ale nie jest łatwo konsekwentnie go realizować. Może jednak być bardzo skuteczny, warto więc zastanowić się nad jego zastosowaniem.

Rozszerzenie

Stosujcie pomoce wizualne, wskazówki lub zapiszcie na tablicy w punktach kluczowe elementy lekcji, można też rozdać karty pracy z zapisanymi głównymi zagadnieniami. Ułatwi to uczniom z autyzmem wypełnienie luk w wiedzy wynikających z trudności w przetwarzaniu języka (Bullock, 2018).

źródło: C. Bullock: 100 pomysłów dla nauczycieli…, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2018