Wszystko musi być idealne.
Gdy rozwiązanie zadania okazuje się inne, niż być powinno, uczniowie z autyzmem stają się bardzo zaniepokojeni. Nie przewidywali ani nie uwzględniali błędu. Takim osobom należy udzielić wsparcia w radzeniu sobie z pomyłkami i z reakcjami emocjonalnymi, gdy tylko one wystąpią.
Ponieważ osoby ze spektrum autyzmu często znamionuje nieelastyczny sposób oraz niechęć do czynników nieprzewidywalnych, łatwo zrozumieć, dlaczego popełnianie błędów może wywoływać u nich silny lęk. Z tego względu niektórzy uczniowie poświęcą sporo czasu na jedno zadanie, próbując za wszelką cenę osiągnąć idealny, pożądany efekt. W konsekwencji mogą nigdy nie skończyć pracy, a poczucie niewykonania zadania zgodnie z planem dodatkowo wywoła u nich wysoki poziom niepokoju.
Pewien uczeń potrafił pięknie pisać, ale musiał być przekonany, że jego pismo jest idealne. Analizował więc każdą literę, sprawdzał, czy atrament wsiąkł odpowiednio głęboko i czy ma jednakową barwę. Dlatego też, każdy tekst pisał bardzo powoli. Niektóre osoby autystyczne mogą odczuwać podobny niepokój w związku z tym, że nie osiągnęły zamierzonego celu lub odpowiedniej jakości swojej pracy albo, że nie otrzymały właściwej oceny. Niewykluczone jest, że nie będą w stanie poradzić sobie z taką sytuacją i trudno im przyjdzie wyrażenie swoich uczuć, co z kolei może prowadzić do zachowań niepożądanych i wybuchów emocji.
Poniższe rady mogą pomóc im poradzić sobie z popełnianiem błędów lub niewykonaniem pracy na czas:
- Zapewnijcie uczniów, że każdy popełnia błędy i że na błędach często najlepiej się uczymy. Wielu słynnych, wybitnych, naukowców, artystów, odkrywców i wynalazców niejednokrotnie się myliła, zanim osiągnęło sukces.
- Pokażcie uczniom przygotowane przez nich dobre prace i postępy, jakie poczynili.
- Przeznaczajcie dużo czasu na wykonywanie zadań, stosujcie werbalne przypomnienia, a także stoper, dzięki któremu uczniowie będą wiedzieli, ile czasu pozostało do zakończenia pracy.
- Stosujcie karty ze scenariuszami wskazujące plan działania w przypadku pojawienia się pomyłki. Mogą one dotyczyć błędów popełnianych zarówno w sytuacjach społecznych, jak i w związku z nauczanym zagadnieniem. Jak uczniowie mogą sobie poradzić z daną pomyłką?
- Stwórzcie historyjkę społeczną. To doskonały sposób na podkreślenie, że każdy popełnia błędy, a także na dodanie uczniom otuchy i wskazanie rozwiązania. Zajrzyjcie na stronę internetową Carol Gray: http://www.carolgraysocialstrories.com.
- Przygotujcie karty z napisem „Ups” lub „nic nie szkodzi”, które podczas konsultacji z uczniami przydadzą się do przypomnienia o strategiach zachowania spokoju.
- Niektórzy uczniowie nie będą w stanie wykonać kolejnego kroku, jeśli popełnią błąd. Postarajcie się zredukować stres, jakiego w tej sytuacji mogą doświadczać, pozwalając im na pisanie na komputerze lub ołówkiem zamiast długopisem, dzięki czemu poprawki będą łatwiejsze do wprowadzenia i mniej widoczne.
- Czasami uczniowie będą potrzebowali trochę czasu, aby się uspokoić. Gdy frustracja ustąpi, mogą być już zdolni do tego, by poradzić sobie z daną sytuacją, zwłaszcza jeśli odwrócimy ich uwagę lub będziemy zachęcać do wykonania następnego kroku lub zadania.
Wskazówka dla nauczyciela
Karty ze scenariuszami można przygotować wraz z całą klasą, co przyniesie korzyści wszystkim. Odegrajcie scenariusze z podziałem na role, przedstawiając reakcje niewłaściwą i właściwą.
Dodatkowy pomysł
Można użyć „żetonów dodatkowego czasu”, gdy uczniowie zaczynają się denerwować i gdy czas przeznaczony na wykonanie zadania dobiega końca. Uczniowie powinni wręczyć żetony nauczycielowi w zamian za przyznanie dodatkowych minut na ukończenie pracy (Bullock, 2018).
źródło: C. Bullock, 100 pomysłów dla nauczycieli…, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2018
- Komunikat wyrażający akceptację i uznanie dla dziecka – przykłady
- Spektrum autyzmu – nagrywanie lekcji
- ASD – reakcje emocjonalne, radzenie sobie z błędami
- Zacznij od imion/uczeń z ASD
- Przykuj uwagę, włączając szczególne zainteresowania ucznia z ASD
- Proste strategie językowe
- System zadań – strategie wizualne
- Autyzm – dostarczaj wskazówek wizualnych
- ASD – proste rozwiązania na lekcji
- Co chcesz powiedzieć? – Przemyśl to, zrób przerwę i powiedz tak, jak należy
- Ocenianie
- ASD – boisko, przerwa, stres
- Dzienniczek – pokonać trudności w planowaniu
- Autyzm – instrukcje grupowe
- Książeczki wspomagania społecznego
- Agresja fizyczna – uczeń w spektrum
- Spójrz, zakryj, zapisz, sprawdź – nauka pisowni
- Autyzm – sposoby na wzrokowe rozpraszanie uwagi
- Zespół Aspergera – sposoby na zawieranie przyjaźni
- Rozpraszanie uwagi – historyjka społeczna
- Technika kolażu
- Pisanie – przyjmij podejście multisensoryczne
- Strategie wizualne
- Redukowanie wzmacniającej wartości autostymulacji
- Odosobnienie – autyzm
- Listy kontrolne
autyzmwszkole.com 