Dzień dobry, do widzenia i to, co pomiędzy
Jeśli uczeń dobrze radzi sobie z rozmową, łatwiej mu będzie nawiązywać i podtrzymywać przyjaźnie.
„Rozmowa nierzadko sprawia trudność osobom autystycznym, co wynika z problemów z zapamiętywaniem wszystkich reguł społecznych. Uczniowie z ASD potrzebują więc narzędzi, które pomogą im w rozpoczynaniu i kończeniu rozmowy, a także określonych sposobów postępowania wtedy, gdy coś jest niejasne.
Pewna uczennica powiedziała, że na samą myśl o nawiązaniu rozmowy wpadała w panikę. Nie wiedziała, jak zacząć, i martwiła się, że jeśli uda jej się zainicjować konwersację, to może nie podołać dalszej interakcji lub powiedzieć coś niestosownego. Z obawy przed popełnieniem błędu nie potrafiła się zmusić, żeby chociaż spróbować porozmawiać z rówieśnikami.
Korzystając z poniższych pomysłów, uczniowie nabiorą pewności siebie podczas rozpoczynania i kończenia rozmowy. Wskazówki te mogą być pomocne także wtedy, gdy poczują się zdezorientowani.
- Omówcie właściwe sposoby witania się i żegnania z ludźmi. Stwórzcie mapę mentalną rozpoczynania i kończenia konwersacji.
- Odgrywajcie scenki, obejrzyjcie film lub program telewizyjny. Porozmawiajcie o tym, co w zaobserwowanej rozmowie zadziałało, a co nie było skuteczne.
- Oglądając film, zachęcajcie uczniów do tego, by zwracali uwagę na gesty wykonywane przez uczestników konwersacji.
- Jeśli kontakt wzrokowy sprawia im trudność, zamiast niego mogą pomachać ręką lub unieść kciuk na znak, że chcą się przyłączyć do rozmowy.
- Jeśli dany uczeń nie zrozumiał, co zostało powiedziane, nie miał czasu na przetworzenie tego lub stracił zainteresowanie tematem, przekażcie mu kilka pomysłów odnośnie tego, co mógłby powiedzieć w takiej sytuacji, na przykład: „przepraszam, nie usłyszałem, co powiedziałeś” lub „Czy mogłabyś/mógłbyś powtórzyć?Rozkojarzyłam/rozkojarzyłem się”.
- Omówcie scenariusze przydatne w sytuacji, gdy chcemy zakończyć konwersację.
W tym przypadku pomocna może okazać się historyjka społeczna, np. „Gdy spotykam znajomego„. W ten sam sposób można tworzyć dialogi do poszczególnych scenek. Można wykorzystać również dymki i fotografie tworząc rozmowy komiksowe.
Wskazówka dla nauczyciela
Przygotujcie dla uczniów małe laminowane karty ze sformułowaniami przydatnymi do rozpoczęcia rozmowy i do jej zakończenia. Zapiszcie je w dwóch kolumnach.
Rozszerzenie
Uczniowie mogą też potrzebować pomocy przy rozpoznawaniu oznak braku zainteresowania dalszą rozmową ze strony interlokutora, takich jak ziewanie, niezaangażowanie czy patrzenie w inna stronę” (Bullock, 2018).
źródło: C. Bullock: „100 pomysłów dla nauczycieli szkół…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2018
