Ocena efektywności udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Ocena efektywności udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej to dokument obowiązkowy w toku pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 

Zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z dzieckiem, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje bowiem okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności programu oraz, w miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji programu.

Przygotowując się do klasyfikacji półrocznej miejmy świadomość, że rodzic i uczeń mają  prawo uzyskać informację zwrotną o efektach udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Jeśli ocena efektywności udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej stwarza Wam trudność, poniżej znajdziecie inspirację do stworzenia takiego dokumentu przygotowaną przez naszego eksperta i autorkę kursu Rewalidacja indywidualna – panią Renatę Flis. Specjalistyczne słownictwo i sformułowania z pewnością wykorzystacie podczas pracy w Zespole.

Więcej przykładowych dokumentów niezbędnych w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych znajdziecie w kursie online  Rewalidacja indywidualna dostępnym na naszej platformie e-learningowej.

OBSZAR	OCENA EFEKTYWNOŚCI UDZIELANEJ POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ
KOMUNIKACJA	Słowa klucze: nastąpiła poprawa w zakresie….; dalszego wsparcia/terapii wymaga…..;1.Komunikuje się werbalnie, ma ubogi/bogaty zasób słownictwa, wypowiada się adekwatnie do tematu wyrazami/zdaniami: pojedynczymi, złożonymi, wypowiedz wielozdaniowa/kilkuzdaniowa.2.W sytuacjach zadaniowych wykazuje zahamowanie komunikacji werbalnej, wypowiada się pojedynczymi wyrazami/zdaniami. Potrzebuje wsparcia ze strony nauczyciela/terapeuty; pytania naprowadzające, dodatkowe wyjaśnienia. Wypowiedź jest chaotyczna, nie rozumie związków przyczynowo-skutkowych. Nie potrafi wnioskować. Wypowiedź jest gramatyczna/agramatyczna.3. Swobodną wypowiedź cechuje bogate/ubogie słownictwo. Tworzy wypowiedź kilkuzdaniową.Wypowiada proste zdania. Ma bogatszy zasób słów związany z otaczającym go środowiskiem społeczno-przyrodniczym.4. Rozumie/nie rozumie/ma trudności kierowane komunikaty i polecenia. Reaguje adekwatnie.5. Utrzymują się deficyty w zakresie werbalizowania.Nazywa proste rzeczowniki i czasowniki (na materiale konkretnym i obrazkowym).Uczeń porozumiewa się w rozmowie z zastosowaniem alternatywnych metod ( wpisać jakie metody)
MOWA	1. Poprawnie wypowiada wszystkie dźwięki mowy. Wykonuje ćwiczenia usprawniające pracę narządów artykulacyjnych. Dokonuje analizy i syntezy głoskowej krótkich wyrazów/o prostej budowie fonetycznej/2. Zaburzona artykulacja. Mowa trudna do zrozumienia.Komunikuje swoje potrzeby za pomocą mowy.Występują trudności z dokonaniem syntezy usłyszanych dźwięków słowa co jest przyczyną trudności w zrozumieniu tego, co się do niego mówi, nie odczytuje komunikatów pisanych- rozumienie następuje poprzez włączenie alternatywnych metod komunikacji: gestów, piktogramów, fonogestów.Kierunki:1. Dalsze rozwijanie umiejętności porozumiewania się w rozmowie poprzez: użycie języka w odpowiednim kontekście, wypracowanie struktury bezpośredniego porozumiewania się, wykorzystanie wielu kanałów do przekazywania informacji.2. Dalsze rozwijanie umiejętności rozumienia i zadawania pytań.3. Kształtowanie pojęć oraz refleksji nad słowami jako znakami języka.4. Organizacja sytuacji komunikacyjnych ukierunkowanych na interioryzację reguł użycia języka – nabywanie kompetencji językowych i sprawności językowej.
PROCESY POZNAWCZE	Nastąpiło usprawnienie …… Kierunki:aktywizowanie myślenia, rozwijanie sprawności umysłowej, rozwijanie czynności poznawczych, ćwiczenia uwagi i koncentracji;stymulowanie funkcji psychomotorycznych, wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach, eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich emocjonalnych i społecznych konsekwencji.
PAMIĘĆ	Łatwo uczy się krótkie wierszyki. Dobrze rozwinięta pamięć świeża, ma trudności z zapamiętaniem. Zapamiętuje i rozumie znaczenie wyrazów, wyrażeń- ma trudności z przypomnieniem nazw symbolicznych, abstrakcyjnych, potrafi wyjaśnić ich znaczenie na drodze rozumowania.Nadal występują zaburzenia nazywania. Uczeń ma trudności z podaniem nazwy przedmiotu, potrafi omówić jego funkcję. Podaje zniekształconą wersję słowa, widoczne podobieństwo semantyczne.Występują zaburzenia rozumienia mowy.
UWAGA	Jest dobrze zmotywowany/wymaga zachęty do ćwiczeń. Koncentruje się/ma trudności.
MYŚLENIE	Występują/nie występują trudności w zakresie myślenia przyczynowo-skutkowego. Naśladuje sekwencje czynności dwuelementowych i więcej. Potrafi: kategoryzować przedmioty według dwóch cech, dobiera obrazki na zasadzie skojarzeń, podobieństw lub przeciwieństw. Buduje sekwencje typu ABA, ABBA na materiale konkretnym i obrazkowym. Układa historyjki obrazkowe trzy/cztero/pięcioelementowe. Prawidłowo posługuje się określeniami następstwa czasowego.Wyciąga wnioski z przedstawionych zdarzeń. Wymienia przyczyny prowadzące do obecnego stanu rzeczy.Klasyfikuje przedmioty ze względu na  funkcję i przynależność do kategorii.Rozumie następstwo czasowe: posługuje się określeniami- rano, południe, wieczór. Stosuje określenia dotyczące dni tygodnia i pory roku.Kierunki:-wspomaganie logiczności myślenia poprzez działania edukacyjne ukierunkowane na swobodne i samodzielne działanie ucznia w oparciu o osobiste doświadczenia, rozwiązywaniu problemów i pokonywaniu trudności;-trening logicznego myślenia.
SPOSTRZEGANIE	Dobre spostrzeganie wzrokowe. Układ puzzle, memory (trzy, cztero, wieloelementowe).Kierunki: kształtowanie odruchów, spostrzeżeń.
WYOBRAŻENIA	Odtwarza z wyobraźni przedmioty, osoby, zjawiska.
MOTORYKA MAŁA	Prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego. Łączy ze sobą dwa punkty za pomocą namalowanej linii (przekraczając linię środkową). Rysuje po śladzie ciągłym i przerywanym, szlaczki, wzory.Kierunki: koordynacja procesów psychomotorycznych, emocjonalno-motywacyjnych i poznawczych na materiale werbalnym literowym i wyrazowym.
MOTORYKA DUŻA	Chętnie wykonuje ćwiczenia ruchowe/sprawny fizycznie, potrafi toczyć, rzucać piłką, przeskakuje przez przeszkody/ ma trudności….Wykonuje ruchy z pomocą terapeuty, naśladuje ruchy jednej ręki, zmienne obu ramion, kreśli ręką linię w powietrzu, obserwuje się zwiększenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.Utrzymuje prawidłowe napięcie mięśniowe w pozycji siedzącej/leżącej, potrafi stanąć/stawia krok z asekuracją terapeuty.
Procesy sensoryczne	Rozpoznaje na ilustracjach przedmioty i czynności. Dobiera w pary jednakowe ilustracje.Składa ilustracje z rozciętych elementów. Dobiera części do całego obrazka; wskazuje  na rysunkach różnice i podobieństwa, wykrywa niedorzeczności na ilustracjach.
CZYTANIE	Nowy tekst czyta techniką: głoskuje, sylabizuje, wyrazami, zdaniami, techniką mieszaną: głoskowo-sylabową; sylabowo-wyrazową. Czyta wyrazy wg. np. 8 struktury (Kujawa.Kurzuna „Metoda 18-tu struktur wyrazowych”), warto wskazać nazwę techniki która uczymy czytaćCzyta płynnie, z intonacją każdy/krótki tekst. Czyta:  litery, sylaby, wyrazy, zdania, tekst – jak? techniką….Nie czyta. Dopasowuje dwa takie same napisy. Dzieli/nie dzieli wyrazów na sylaby, głoski. Zdania na wyrazy. Układa/nie układa wyrazy: krótkie, długie – z rozsypanki sylabowej, literowej.
PISANIE	Rozpoznaje i zapisuje niektóre (jakie?…)/wszystkie znaki graficzne liter, dwuznaków, zmiękczeń i spółgłosek miękkich/ ma trudności, nie pamięta/wymaga dalszych ćwiczeń…..Prawidłowo pisze po śladzie/odwzorowuje/przepisuje/pisze z pamięci/pisze ze słuchu  – wyrazy, zdanie, krótki tekst. Popełnia błędy – jakie?…… (błędy typu dyslektycznego: znaki diakrytyczne, spółgłoski nosowe, zmiękczenia), błędy ortograficzne.  Poprawa nastąpiła w zakresie…..Potrafi zapisać myśl w formie zdania poprawnie pod względem ortograficznym, gramatycznym i interpunkcyjnym/popełnia błędy/ nie potrafi zapisać zdania/ pisze odpowiedź na pytanie zgodnie ze schematem. Pisze wypowiedź wielozdaniową zgodnie z formą/pisząc opiera się na schemacie/prawidłowo/nie potrafi rozmieszcza tekst na kartce. Wypowiedź zawiera bogate/ubogie słownictwo. Rysuje po śladzie, próbuje kontynuować/kontynuje szlaczek bez wzoru.
LICZENIE	Rozumie pojęcia: dodawanie/odejmowanie/mnożenie/dzielenie. Oblicza w zakresie ….. w obrębie czterech działań matematycznych. Dodaje/odejmuje/mnoży/dzieli  w zakresie …… – bezbłędnie/z nielicznymi błędami; liczy w pamięci/na konkretach.Rozumie/ma trudności ze zrozumieniem  struktury zadania matematycznego prostego, jednodziałaniowego/złożonego. Rozwiązuje samodzielnie/z pomocą nauczyciela: nauczyciel czyta treść zadania, zadaje pytania naprowadzające.Potrafi/ma trudności z wykorzystaniem matematyki w praktyce.Mierzy, waży/ ma trudności z wykorzystaniem linijki/centymetra, wagi. Dokonuje obliczeń, porównuje/ma trudności. Wykonuje/ma trudności obliczenia pieniężne, zegarowe, kalendarzowe. Jakie trudności? Należy opisać czego dotyczą.
SAMODZIELNOŚĆ	Jest samodzielny/mało samodzielny w czynnościach życia codziennego.
RADZENIE SOBIE Z EMOCJAMI	Słabe/dobre rozumienie kontekstu sytuacji społecznych. Impulsywność wyrażająca się….W sposób akceptowany społecznie radzi sobie z emocjami: wprowadzenie strategii “kiedy jestem zły, mogę…”. Zmniejszenie zachowań autostymulacyjnych. Uczeń potrafi przekazać w sposób zrozumiały dla otoczenia informacje dotyczące jego potrzeb.
GRUPA RÓWIEŚNICZA (KOMPETENCJE INTERPERSONALNE)	Naśladuje rówieśników. Coraz lepiej współdziała w zabawie( uczestniczy w zabawie z drugim dzieckiem/grupą) zaczyna rozumieć intencje, podstawowe emocje, nawiązuje kontakt werbalnie i pozawerbalnie, dzieli się zabawkami. Prosi o zabawkę, nie wyrywa z ręki.Łatwo nawiązuje/ma trudności kontakt z rówieśnikami. Ma liczne/małe  grono koleżanek i kolegów.Chętnie/niechętnie bierze udział w zabawie/ sytuacja zadaniowa ….Przejawia/ nie przejawia  inicjatywę. Akceptuje/nie akceptuje pomysły rówieśników, podąża za pomysłami/proponuje własne.
KOMPETENCJE INTRAPERSONALNE (wiara w swoje możliwości, samoocena)	Budowanie więzi ucznia ze szkołą i klasą – Włączanie ucznia w każdą prospołeczną aktywność (sportową, artystyczną, charytatywną). Okazywanie mu publicznie szacunek używając jego imienia i doceniając jego starania.Wzmacnianie więzi ucznia z jego rodziną poprzez ukazywanie rodzicom mocnych stron dziecka oraz poprawiając komunikację między nimi a dzieckiem.Uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, jak aktywne słuchanie, kontrolowanie emocji, podejmowanie decyzji, nawiązywanie przyjaznych kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi, rozwiązywanie problemów i asertywność.Kierunki:a.wzmacnianie samooceny;b. ćwiczenie umiejętności podejmowania decyzji oraz kontrolowania uczuć i emocji;c. ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych.Trening umiejętności społecznych obejmujący:Umiejętność rozwiązywania problemów.Umiejętność podejmowania decyzji.Umiejętność kontrolowania impulsów i radzenia sobie z gniewem.Umiejętność oceniania swoich zachowań i samowzmacniania (umiejętność dostrzegania zmian w swoim zachowaniu i pozytywnych zmian w reakcji osób  z otoczenia, co działa jak wzmocnienie).Empatia.Umiejętność patrzenia na problem z perspektywy innych osób, w tym oponentów.Umiejętność negocjowania.Trening zastępowania agresji.
Zakres, w którym uczeń wymaga wsparcia	I1.Intensywna stymulacja rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych zwłaszcza percepcji słuchowej i integracji.2. Ćwiczenia koncentrujące uwagę, stymulujące czynności w zakresie operacji w mózgu.3. Dostosowanie wymagań edukacyjnych szczególnie w zakresie poprawienia techniki pisania  pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym i składniowym. Rozwijanie zainteresowań czytelniczych.4.Wyrównanie wiadomości i umiejętności z j. polskiego.5. Korygowanie wady wymowy.6. Rozwijanie uzdolnień matematycznych. II1.Intensywna stymulacja rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych zwłaszcza percepcji słuchowej i integracji.2. Ćwiczenia koncentrujące uwagę, stymulujące czynności w zakresie operacji w mózgu.3. Dostosowanie wymagań edukacyjnych szczególnie w zakresie oceniania prac pisemnych oraz wymagań dotyczących głośnego czytania.4. Stymulowanie rozwoju umiejętności werbalnych.5. Rozwijanie zainteresowań oraz stymulacja myślenia analityczno-syntetycznego . Budowanie wiary we własne siły oraz poczucia wartości. III1. Poprawa koncentracji uwagi, podniesienie wiary we własne możliwości.2. Rozwijanie zainteresowań oraz stymulacja myślenia analityczno-syntetycznego. Budowanie wiary we własne siły oraz poczucia wartości.3. Intensywna stymulacja rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych zwłaszcza percepcji słuchowej i integracji.

Opracowanie: Renata Flis, pedagogika-specjalna.edu.pl, 2018