Czasy gramatyczne – rozwój mowy

#czas#komunikacja#język#rewalidacja#IPET

Cele:

1. Wyposażenie ucznia w słownictwo umożliwiające mu opisywanie rzeczy, które wydarzyły się w przeszłości jak i przewidywanie przyszłych zdarzeń.
2. Zwrócenie uwagi na zależności między wydarzeniami w czasie.

Przebieg:

• „Należy zadawać uczniowi pytania o czynności i wydarzenia używając różnych czasów gramatycznych. Należy wykorzystywać sytuacje „na żywo” lub obrazki czy zdjęcia.

Podpowiedzi:

• Należy wykorzystywać podpowiedzi manualne/fizyczne (np. prowadzenie ręki ucznia), demonstrowanie, podpowiedzi słowne, wskazywanie lub podpowiedź wewnątrz bodźca. Podpowiedzi należy stopniowo wycofywać, aż uczeń będzie wykonywał całe polecenie samodzielne.

Kryterium wstępne:

• Uczeń opanował posługiwanie się czasownikami i ich wymawianie.

Opanowanie umiejętności:

• Uczeń 9 na 10 razy odpowiada prawidłowo bez dodatkowej pomocy, przy dwóch propozycjach do wyboru i 8 na 10 razy przy trzech lub większej liczbie propozycji do wyboru. Taki sam wynik powinien osiągnąć jeszcze z co najmniej jednym nauczycielem..

Faza 1: Czas teraźniejszy

1. „[Co robi dana osoba]”
2. Pokaż obrazek z jakąś czynnością. „Co robi [ta osoba]?”
3. „[Ta osoba]…”
4. Pokaż czynność. Zapytaj ucznia: „Co ja robię?”
5. Uczeń odpowiada: „Ty…”
6. Pokaż czynność. Poleć uczniowi: „Zrób to.”
7. Uczeń naśladuje czynność.
8. Przestajesz pokazywać czynność jak tylko uczeń zacznie cię naśladować; zachęć go do kontynuowania czynności.
9. Zapytaj: „Co robisz?”
10. [uczeń mówi co robi]

Faza 2: Czas przeszły

1. Pokaż czynność. Poleć uczniowi: „Zrób to.”
2. Uczeń naśladuje czynność.
3. Przestajesz pokazywać czynność jak tylko uczeń zacznie cię naśladować; zachęć go do kontynuowania czynności. Zapytaj : „Co robisz?”
4. [uczeń mówi co robi używając czasu teraźniejszego]
5. Poleć uczniowi aby przestał wykonywać czynność. Odczekaj krótką chwilę i zapytaj „Co robiŁEŚ?” (Nacisk na ŁEŚ jest podpowiedzią, którą należy wycofać, gdy uczeń przyswoi pojęcie.) Uczeń odpowiada: np. „skakałem”.
6. Losowo dobierasz pytania w czasie teraźniejszym i przeszłym, podczas gdy uczeń wykonuje czynności.
7. [Uczeń odpowiada używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym]
8. Wykorzystaj pluszowe zwierzątko, lalkę lub jakąś postać z filmów dla dzieci. Postać wykonuje jakąś czynność. „Co robi [zwierzątko, postać]…”
9. Zwierzątko postać przestaje wykonywać czynność. Odczekaj krótką chwilę i zapytaj „Co robiło/a [zwierzątko, postać]
10. Losowo dobierasz pytania w czasie teraźniejszym i przeszłym podczas gdy zwierzątko czy też postać wykonuje czynności.
11. Uczeń odpowiada używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym.
12. Weź do pomocy pluszowe zwierzątko, lalkę lub jakąś postać-zabawkę z filmów dla dzieci. Postać wykonuje jakąś czynność. „Co robi [zwierzątko, lalka, postać]? Uczeń odpowiada: „[Zwierzątko, lalka, postać]…”.
13. Zwierzątko lalka, postać przestaje wykonywać czynność. Odczekaj krótka chwilę i zapytaj „Co robiło/a [zwierzątko, lalka, postać] [Uczeń mówi, co robiło zwierzątko, lalka, postać]
14. Losowo dobierasz pytania w czasie teraźniejszym i przeszłym podczas gdy zwierzątko, lalka lub postać wykonuje czynności.
15. Uczeń odpowiada używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym.

Faza 3: Czas przeszły

Zacznij od formy opisowej czasownika z użyciem „będzie”. Później możesz uczyć innych form czasu przyszłego. W przypadku punktów 1 i 7 wykorzystaj zestaw kart, które pokazują trzy różne etapy jakiejś czynności np.: 1) Osoba patrząca na banana; 2) Osoba zdejmująca skórkę z banana; 3) Skórka od banana leżąca na stole przed tą osobą.

1. Wskaż obrazek nr 1. „Co [osoba] zrobi?”
2. „[Osoba zje banana”
3. Wskaz obrazek nr 2 „Co osoba robi?”.
4. „[Osoba] zdejmuje skórkę z banana”
5. Wskaż obrazek nr 3. „Co [osoba] zrobiła?”
6. „[Osoba] zjadła banana”
7. Losowo dobierasz pytania w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym. Pokaż kartę i zapytaj ucznia: „Co widzisz na obrazku”.
8. Uczeń odpowiada używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym.
9. Poleć uczniowi wykonanie jakiejś czynności. Zatrzymaj go przed rozpoczęciem i zapytaj „Co będziesz robił?”.
10. „Będę…”
11. Pozwól teraz uczniowi wykonać czynność. W trakcie jej wykonywania zapytaj go: „Co robisz?”
12. [Uczeń odpowiada co robi]
13. Losowo dobierasz pytania w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym, podczas gdy uczeń wykonuje jakąś czynność. Można to zrobić pomijając losowo pytania  aby kolejność pytań nie była przewidywalna.
14. Uczeń odpowiada, używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym.
15. Poleć uczniowi, aby powiedział jakiejś postaci co ma zrobić („Powiedz [postać] żeby skakał”). Opóźnij wykonanie polecenia i zapytaj „Co zrobi [postać]?
16. Uczeń odpowiada: „[postać] będzie…”
17. Niech postać wykona czynność. W trakcie wykonywania czynności zapytaj „Co robi [postać]?”
18. [Uczeń mówi, co robi postać]
19. Odczekaj krótką chwilę po zakończeniu czynności i zapytaj: „Co [postać] zrobiła?”.
20. Uczeń odpowiada używając czasu przeszłego: [postać]…”.
21. Losowo dobierasz pytania w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym, podczas gdy postać wykonuje jakąś czynność. Można to zrobić pomijając losowo pytania, aby kolejność pytań była nieprzewidywalna.
22. Uczeń odpowiada używając czasownika we właściwym czasie gramatycznym” (Leaf, McEachin, 2017).

źródło: Ron Leaf & John McEachin, Editors: „Praca nad rozwojem…”, Wydawnictwo LTW, Łomianki/Warszawa 2017