Dyskalkulia – trudności i wskazówki do pracy z uczniem

Dyskalkulia, czyli trudności w liczeniu

Należy oceniać przede wszystkim tok rozumowania, a nie techniczną stronę liczenia. Zły wynik końcowy nie świadczy o tym, że dziecko nie rozumie zagadnienia. Dostosowanie wymagań będzie więc dotyczyło tylko formy sprawdzenia wiedzy poprzez koncentrację na prześledzeniu toku rozumowania w danym zadaniu i jeśli jest on poprawny – wystawieniu uczniowi oceny pozytywnej.

Symptomy trudności

Problemy ze zrozumieniem pojęcia liczby; szczególne trudności w przekazywaniu progu dziesiątkowego;
nieumiejętność wykonywania elementarnych działań na materiale liczbowym (dodawania, odejmowania, , dzielenia, mnożenia);
problemy z wyobrażeniem sobie liczebności i wielkości (np. podczas gier planszowych przeliczanie za każdym razem liczby oczek na kostce, trudność z ustaleniem, czy 4 domy to tyle samo, co 4 klocki – domy są większe od klocków, więc nie może tu być równości);
brak zrozumienia pozycyjnego systemu liczbowego (tysiąc dwa to 1000 2);
błędne odczytywanie liczb w skutek przestawiania cyfr w ich obrębie (16 to 61), odwracanie symboli graficznych (mylenie 2 z 5, 6 z 9 itp.), niedostrzeganie drobnych różnic między cyframi (1 i 7, 8 i 9);
brak automatyzacji procesu liczenia (odliczanie za każdym razem podstawowych działań (2 x 3, 4 x 5 itp.);
problemy z szacowaniem (podawaniem przybliżonego wyniku bez liczenia)
mylenie osi (x, y);
brak umiejętności zastosowania wyuczonego algorytmu do nowego zadania;
ogólne problemy w dedukcji, rozumowaniu, analizowaniu i wyciąganiu wniosków z działań matematycznych;
problemy w opanowaniu pojęcia czasu, z opanowaniem terminologii i jednostek czasowych;
problemy ze zrozumieniem znaczenia jednostek (1 m to mniej niż 10 cm);
problemy w posługiwaniu się pieniędzmi (sumowanie, obliczanie reszty itp.);
problemy z odczytywaniem skal, legend na mapie, rozkładów jazdy, planów;
trudności z rozumieniem chronologii dat;
trudności z odczytywaniem grafów i diagramów;
kłopoty z porównywaniem figur i ich cech, tj. położenia, proporcji wielkości, odległości, głębokości.

Wskazówki do pracy z uczniem

wskazywanie, podkreślanie przydatności matematyki w życiu codziennym;
nauczanie polisensoryczne – używanie pomocy dydaktycznych angażujących wszystkie zmysły (strategie wizualne: rysunki, tabele, schematy, mapy myślowe, haki pamięciowe, podkreślanie najważniejszych informacji, werbalizowanie, używanie kolorów, symboli graficznych itp.);
uczenie szacowania;
ćwiczenie liczenia pamięciowego;
nakłanianie do „głośnego myślenia” podczas rozwiązywania zadań;
łączenie wiedzy w logiczną całość, dzielenie jej na porcje łatwiej przyswajalne dla ucznia;
unikanie oceniania metody, którą uczeń dochodzi do wyniku, nawet jeśli jest ona „okrężna”;
zachęcanie do prowadzenia specjalnej książki matematycznej (kolory, rymowanki, mnemoniki, obrazki) do zapisywania ważnych terminów, technik liczenia i myslenia matematycznego, wzorów (Słupek, 2018).

źródło: K. Słupek, Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi…, Harmonia, Gdańsk 2018