Mimo, że większość z nas mówiąc o komunikacji dzieci ma na myśli mowę okazuje się, że jest to pojęcie o wiele bardziej złożone. Na długo przed rozwojem mowy u dzieci większość z nich nabywa umiejętności w zakresie wyrażania siebie za pomocą wzroku, wyrazu twarzy, gestów, ułożenia ciała i dźwięków. Dzieci uczą się również rozumieć mowę ciała rodziców. Ciała mówią! Rozpoznawanie i nauka komunikacji niewerbalnej uczą je, że jeden umysł może przekazywać drugiemu myśli i uczucia poprzez kontakt wzrokowy, działania/gesty i dźwięki oraz, że inny umysł może interpretować te wędrujące od ciała przez powietrze do oczu i umysłu partnera komunikaty. Na tym właśnie polega komunikacja.
Dzięki mowie ciała twoje dziecko zrozumie, że może interpretować twoje myśli, uczucia, pragnienia i zainteresowania oraz, że ty możesz robić to samo w jego przypadku. Dlatego właśnie komunikacja niewerbalna jest tak ważna: pozwala dziecku zacząć pojmować innych ludzi i siebie jako istoty posiadające życie wewnętrzne oraz stany umysłowe, które można zrozumieć. Innymi słowy, możecie wzajemnie odczytywać wysyłane przez siebie wskazówki, co w pewnym sensie oznacza czytanie w myślach! W taki właśnie sposób wchodzimy we wzajemne interakcje – poprzez dzielenie się tym, co dzieje się w naszych umysłach i sercach.
Nie jest też tak, że wyłączna rola komunikacji niewerbalnej sprowadza się do umożliwienia niepotrafiącemu jeszcze mówić dziecku wyrażenia siebie. Zdaniem większości naukowców zajmujących się zagadnieniami związanymi z językiem, komunikacja niewerbalna dostarcza podstawy rozwoju mowy. Gdy dziecko zaczyna rozumieć istnienie komunikacji, mowa i gesty nabierają znaczenia. Mowa staje się dodatkowym systemem komunikacji, zbudowanym na podstawie naszego pierwszego systemu komunikacji, nazywanego przez nas mówiącymi ciałami.
Jak to jest w przypadku autyzmu?
Autyzm przeszkadza w poznawaniu umysłów innych osób. Małym dzieciom z autyzmem bardzo trudno jest zrozumieć, że jedna osoba przekazuje drugiej – z umysłu przez ciało do jej oczu, uszu i świadomości – komunikaty. Proces podejmowania decyzji o wysłaniu komunikatów i odczytywaniu komunikatów innych osób zdaje się dla nich nie istnieć. Wiele małych dzieci z autyzmem sprawia wrażenie nieświadomych procesu komunikacji zachodzącego pomiędzy dwiema osobami; nie rozpoznają znaczenia spojrzeń, gestów, dźwięków mowy i wyrazów twarzy. Dziecko które nie wie, że sygnały te niosą jakieś znaczenie nie będzie zwracało na nie uwagi, ani tym bardziej doszukiwało się ich sensu. Niektóre dzieci prowadzą swoich rodziców i pokazują rączkami różne obiekty próbując przekazać w ten sposób komunikaty. Niektóre małe dzieci z autyzmem w ogóle nie wysyłają żadnych jasnych sygnałów, aby zakomunikować swoje potrzeby lub żądania. To rodzice muszą decydować kiedy nadeszła pora jedzenia, przewijania, kładzenia się do snu, bez specjalnych wskazówek dziecka. Inne maluchy mogą z kolei marudzić lub okazywać zniecierpliwienie, lecz nie komunikują jakie jest źródło ich niezadowolenia, dlatego ich rodzice muszą bardzo się natrudzić, aby zrozumieć czego potrzebuje ich dziecko.
Dlaczego jest to problem?
Gdy dziecko w ogóle się nie komunikuje albo komunikuje jakiś dyskomfort lecz nie jego przyczynę, rodzice mogą się tak przyzwyczaić do podejmowania za nie decyzji, że maluch nie będzie miał żadnych niezaspokojonych potrzeb. Życie jest proste! Wszystkim zajmuje się ktoś inny! Dlaczego dziecko, którego każda potrzeba jest natychmiast zaspokajana miałoby mieć motywację do tego, by zacząć się komunikować?
Te spowodowane autyzmem bariery w komunikacji niewerbalnej mogą poważnie opóźnić cały rozwój komunikacji dziecka, i to na wiele lat – wstrzymując rozwój mowy i języka, uniemożliwiając wymiany społeczne z rodzicami i innymi osobami oparte na wspólnym przeżywaniu znaczenia pewnych sytuacji oraz poważnie ograniczając dostęp dzieci do nauki. Zanim wczesna interwencja stała się dostępna dla większości dzieci, nierzadko spotykaliśmy się z ośmio-, a nawet dziesięciolatkami które pozostawały całkowicie nieświadome komunikacji. Nie korzystały z mowy, gestów ani alternatywnych form komunikacji, co oznaczało, że były pozbawione również możliwości wymiany społecznej lub interakcji z rówieśnikami i rodzeństwem.
autor: Sally J. Rogers, Geraldine Dawson, Laurie A. Vismara
źródło: Metoda wczesnego startu dla dziecka z autyzmem (ESDM) … WUJ, Kraków 2015
- Śpiew – motywowanie do komunikacji, ASD
- Pomaganie dziecku w przejęciu inicjatywy – spektrum autyzmu
- Gdy dziecko nie wysyła oczekiwanych sygnałów – autyzm, terapia
- Program zachęcający do komunikacji, autyzm
- Mówić dużo – arkusz pracy dla dziecka z autyzmem
- Komunikacja – scenariusz zajęć
- Komunikacja – 30 pozycji krótkoterminowych celów z zakresu komunikacji dziecka z autyzmem…
- Komunikacja alternatywna i wspomagająca (AAC) w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu
- Komunikacja niewerbalna – scenariusze zajęć
- Komunikacja niewerbalna – scenariusz zajęć
- Porozumiewanie się rysunkiem w spektrum autyzmu – diagnoza i historia Jose oczami Sacksa
- Przykładowe scenariusze zajęć warsztatowych dotyczące rozwoju umiejętności porozumiewania się
- Pierwsze słowa w autyzmie
- W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie, różnorodność językowa – komunikacja niewerbalna – scenariusz
- Skuteczna komunikacja – scenariusz zajęć
- Komunikowanie się – scenariusz zajęć
- Głuchy telefon – komunikacja, przedstawianie się
- „Aspergeryjski” i nie jesteśmy mistrzami konwersacji – konwersacja – artykuł
- Samodzielna kontrola rozumienia tekstu – rewalidacja
- Tak/Nie – gra językowa (ASD) – rewalidacja
#arkusz #ASD #Asperger #AspieZaklinaczka #autyzm #dostosowanie #edukacja #emocje #grupa #IPET #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #program #przedszkolak #przedszkole #psycholog #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #wskazówki #ZA #zabawa #zaburzenia #zajęcia #ZespółAspergera #zmysły #ćwiczenia Autyzm
autyzmwszkole.com 