Samodzielne kontrolowanie rozumienia tekstu jest bardzo ważną umiejętnością. Gdy uczniowie którzy ją posiadają, natrafią na trudności podczas czytania, wiedzą zazwyczaj, jakie są jego przyczyny i jak można temu zaradzić
„Jedną z cech osoby dobrze czytającej jest to, że nie musi ona cały czas poświęcać uwagi ocenie swojego rozumienia treści. Czytanie przebiega u niej sprawnie i automatycznie do momentu, do którego tekst nie sprawia jej trudności. Gdy uzna, że czegoś nie rozumie, wykona jedną z następujących czynności:
- jeszcze raz uważnie przeczyta trudny dla niej fragment;
- zwolni tempo czytania, aby dać sobie więcej czasu na zrozumienie treści;
- wyszuka nieznajome wyrazy w słowniku;
- przeanalizuje niezrozumiałe związki wyrazowe lub zdania, próbując ustalić ich dokładne znaczenie;
- odniesie się do wiedzy, którą ma już na dany temat;
- poprosi nauczyciela o wyjaśnienie określonego fragmentu.
Podsumowując, należy podkreślić, że osoba dobrze czytająca potrafi efektywnie kontrolować swoje rozumienie treści.
Istnieje wiele różnych powodów, dla których tekst może zacząć sprawiać trudności, np. pojawią się w nim niejasne lub dwuznaczne zdania, nowe słowa lub takie, które są niezrozumiałe w danym kontekście. Dziecko może też nie posiadać odpowiedniej wiedzy do zrozumienia treści lub pogubić się w niej.
Twoim zadaniem jest przedstawienie uczniom oraz przećwiczenie z nimi sposobów radzenia sobie z trudnościami w tekście, gdyż umiejętność ta nie pojawia się naturalnie.
Uczniowie powinni:
- potrafić śledzić swój tok myślenia;
- zauważyć momenty, w których ich uwaga zaczyna się rozpraszać;
- wiedzieć kiedy należy przerwać czytanie i powrócić do określonego miejsca w tekście;
- umieć wyróżnić te części tekstu, które są dla nich najbardziej zawiłe;
- wiedzieć jak ponownie czytać fragmenty, do których musieli powrócić;
- potrafić wybrać najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z określonymi trudnościami.
Oto kilka pytań, które uczniowie mogą zadać sobie podczas czytania:
- W którym momencie się zgubiłem?
- Czy rozumiem to, co czytam?
- Czy umiem powiedzieć to własnymi słowami?
- Czy potrafię przewidzieć, co się wydarzy za chwilę?
Najlepiej będzie, jeśli zapiszesz uczniom te pytania na kartce, ponieważ nie możesz wymagać ich zapamiętania – nawet jeśli uczniowie wielokrotnie się z nimi zetknęli. Może się też zdarzyć, że nie będą potrafili na nie odpowiedzieć wówczas użyj poleceń. Np.:
- przeczytaj ponownie trudny fragment;
- wyszukaj nieznane wyrazy w słowniku;
- wyjaśnij nowe pojęcia;
- ułóż pytania dotyczące fragmentów, których nie rozumiesz.
Wykonaj dla uczniów zestawy kart, zawierających powyższe polecenia. Dodatkowo, by ułatwić korzystanie z kart, możesz zaopatrzyć je w symbole graficzne.
Przeczytaj ponownie trudny fragment.
Wyszukaj nieznane wyrazy w słowniku.
Wyjaśnij nowe pojęcia.
Ułóż pytania dotyczące fragmentów, których nie rozumiesz.
źródło: G. Ried, S. Green: „100 i więcej pomysłów, jak pomóc dziecku z dysleksją”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2015
Skomentuj