Problemy ze słuchem i językiem a integracja sensoryczna
Gdy kilka układów sensorycznych odgrywa jakąś rolę w danym problemie, układ słuchowy zwykle jest tym, w którym zaburzenie jest lepiej widoczne… ~ A. Jean Ayres
To dlatego terapeucji integracji sensorycznej interesują się też pewnymi problemami związanymi ze słuchem i językiem, chociaż to logopedzi i audiologowie specjalizują się w tej kwestii.
Mózg funkcjonuje jak całość, w której każdy fragment współdziała z pozostałymi. Jeśli część, która zajmuje się mową i językiem, ma dobrze funkcjonować, musi mieć dobre połączenia z resztą wydajnie działającego mózgu, a w szczególności z jego częściami sensomotorycznymi. Dobrze przebiegające procesy angażujące cały mózg umożliwiają dziecku łatwe i skuteczne planowanie motoryczne. Mówienie, a w szczególności nauka mówienia, wymaga złożonego planowania motorycznego, umiejętności inicjowania ruchu z własnej woli. Następnie człowiek musi tak zaplanować sekwencję ruchów, by dźwięki stworzyły słowo; podjąć w mózgu decyzję, które słowa po sobie następują. Aby artykulacja była dobra, potrzebne są odpowiednie ruchy ust, języka i warg.
Wymogi te zasadniczo są takie same jak w przypadku planowania ruchów całego ciała. To zrozumiałe, że dziecko, które ma problemy z mową lub językiem, bardzo często ma też dyspraksję rozwojową. Jesli mamy do czynienia ze szczególna trudnością w artykulacji problemem może być apraksja oralna. Logiczne jest to, że terapia która pomaga dziecku z dyspraksją w usprawnieniu integracji sensorycznej i planowania motorycznego, zwykle ułatwia też rozwój mowy, przetwarzanie informacji słuchowych i planowanie mowy, ponieważ pomaga całemu mózgowi w lepszym funkcjonowaniu. Konkretną pomoc w szkoleniu mowy i języka dziecko może uzyskać jednak od logopedy.
Ponieważ mowa i język są jednym z produktów końcowych integracji sensorycznej, często wykorzystuje się je w charakterze miernika skuteczności terapii integracji sensorycznej. Ponad to rozumienie języka jest aspektem zachowania, który dość łatwo zmierzyć – dużo prościej niż zachowanie oparte na emocjach lub szacunek do samego siebie, które są równie ważne, co mowa i język.
Problemy ze słuchem i językiem
Aby lepiej pojąć, jaki mogą mieć na dzieci trudności z przetwarzaniem słuchowym, wyobraź sobie, że jesz obiad w hałaśliwej restauracji.Jesteś tam z grupą ludzi z pracy lub z przyjaciółmi, świętując czyjeś urodziny. Jeśli siedzisz na końcu długiego stołu, w tle prawdopodobnie będzie słychać zgiełk rozmów innych osób i hałas trzaskających naczyń w pobliskiej kuchni. Ktoś kto siedzi bliżej środka stołu, może opowiadać bardzo zabawną historyjkę, ale usłyszysz tylko jej fragmenty. Nagle grupa wybucha śmiechem, słysząc zakończenie historii, ale ty nie wiesz, o co chodzi. Uczucie wyobcowania jest bardzo nieprzyjemne, a jeszcze trudniejsze są próby nawiązania kontaktu z resztą, która rozumie, co się dzieje.
Podobnie w szkole
Podobnie w szkole czują się dzieci z trudnościami w przetwarzaniu słuchowym. Może nawet usiłują słuchać nauczyciela, ale dźwięki dochodzące z placu zabaw, szum świateł na suficie, ruch uliczny i szepty pozostałych uczniów mogą bardzo utrudnić wysłuchanie poleceń. Takie dzieci często muszą się rozglądać, żeby uzyskać od pozostałych uczniów jakieś wskazówki wizualne, ale będą czuły niepokój, ponieważ same nie zrozumieją dokładnie, co mają robić (Ayres, 2018).
źródło: A. J. Ayres, Dziecko a integracja sensoryczna, Harmonia Universalis, Gdańsk 2018
