Nadreaktywność i podreaktywność dziecka – objawy

Układ przedsionkowy odpowiada za integrację, modulację, dyskryminację, koordynację i organizację bodźców równowagi i ruchu, tak by dziecko mogło dostosować swój ruch do danej sytuacji. Wiele z typowych objawów dysfunkcji układu przedsionkowego, wymienionych poniżej, mają duży wpływa na umiejętności radzenia sobie w szkole, w nauce, w grach i zabawach…

Objawy dysfunkcji układu przedsionkowego

Dziecko z nadreaktywnością na ruch może:

• reagować nerwowo, także emocjonalnie, na zwyczajny ruch;
• nie lubić zajęć ruchowych, takich jak bieganie, jazda na sankach lub taniec;
• na placu zabaw unikać takich urządzeń, jak huśtawki, zjeżdżalnie, drabinki czy karuzele,
• poruszać się ostrożnie i powoli;
• preferować pozycję siedzącą, unikać ryzykownych ruchów
• nie lubić pochylać głowy w dół – na przykład przy myciu głowy nad zlewem;
• być sztywne i napięte, żeby uniknąć zmian pozycji głowy;
• czuć się niepewnie na schodach, trzymać się ściany lub poręczy;
• odczuwać nudności w samochodzie, samolocie, windzie lub na ruchomych schodach;
• wydawać się nieposłuszne – może manipulować otoczeniem, odmawiać współpracy lub też być nadmiernie potulne;
• wymagać nieustannego fizycznego wsparcia od dorosłego lub zaufanego rówieśnika;
• nie mieć poczucia stabilności grawitacyjnej – strach przed upadkiem odczuwany jest przez nie jako lęk pierwotny.

Dziecko z podreaktywnością na wrażenia dotykowe może:

• nie zauważać ruchu bądź mu się nie sprzeciwiać;
• wyglądać, jakby nie miało wewnętrznej potrzeby, by poruszać się samodzielnie;
• kiedy już raz zacznie, przez długi czas nie przestawać się bujać, bez uczucia zawrotów głowy;
• nie rejestrować uczucia spadania lub utraty równowagi, w w związku z tym nie chronić się należycie przed upadkiem.

Dziecko, które poszukuje dodatkowych bodźców motorycznych, może:

• łaknąć intensywnego, szybkiego ruchu obrotowego (bujanie się/kręcenie na krzesłach, skoki na trampolinie, jazda kolejką górską, bieganie wokół przedmiotów) i nie mieć przy tym zawrotów głowy;
• poszukiwać dreszczyku emocji, zachowywać się w sposób ryzykowny, na przykład lubić przejeżdżać przez progi zwalniające czy skakać z dużej wysokości;
• odczuwać potrzebę nieustannego ruchu (kołysanie, kręcenie, obracanie, skakanie, potrząsanie rękoma lub głową, nadmierna gestykulacja), by móc normalnie funkcjonować, a także mieć problem z usiedzeniem w miejscu;
• lubić zwisać głową w dół;
• lubić bujać się bardzo wysoko przez dłuższy czas.

Dziecko ze słabą dyskryminacją ruchową może:

• często spadać z krzeseł, upadać podczas ruchu lub stania;
• łatwo tracić poczucie kierunku przy obracaniu lub zmianie kierunku;
• nie przewidywać, kiedy powinno przestać się bujać, kontynuując czynność, aż poczuje nudności.

Dziecko z dyspraksją może:

• mieć trudności z wyobrażeniem sobie, planowaniem i wykonywaniem złożonych, nie znanych wcześniej sekwencji ruchów;
• mieć problemy z dużą motoryką i przez to dziwnie się poruszać;
• nie potrafić wykorzystać nabytych umiejętności, by sprostać nowemu zadaniu (Kranowitz, 2015).

Przeprowadzając różne ćwiczenia w szkole czy w domu, należy pamiętać, że zmysł przedsionkowy jest naszym najbardziej pierwotnym i potężnym zmysłem i dlatego trzeba do niego podchodzić z najwyższą ostrożnością. Biorąc to pod uwagę, trzeba również pamiętać, że każde dziecko potrzebuje stymulacji zmysłu przedsionkowego, by się prawidłowo rozwijać.

W zakładce ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ znajdują się podobne tematy.

źródło: Carol Stock Kranowitz: „Nie-zgrane dziecko w świecie gier i zabaw…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2015