Sytuacje przeciążające

Większość osób z autyzmem ma za sobą sytuacje, w których ich skrajnie wrażliwe zmysły były tak bardzo wytężone, że doszło do ich przeciążenia.

„Mogło się to zdarzyć na przykład podczas przebywania w dużym centrum handlowym, gdzie kupujący są atakowani przez dużo bardzo zróżnicowanych bodźców jednocześnie, albo w skutek oglądania jakichś zdjęć, odbierania specyficznych dźwięków lub zapachów, a także innych doznań takich jak choćby długie przebywanie wśród bezładnego tłumu innych ludzi. Czasami nawet trudno jest określić dokładną przyczynę przeciążenia. Ważne jest jednak przeanalizowanie i dokładne zdefiniowanie jego ewentualnych powodów, wtedy bowiem leczenie ma większe szanse powodzenia, łatwiej też będzie wyeliminować podobne sytuacje.

Gdy w czasie wolnym muszę przebywać w skrajnie chaotycznym środowisku, mój stan znacznie się pogarsza. Ostatnio byłam z rodzicami u mojego małego bratanka, żeby się nim zaopiekować, bo jego rodzice mieli jakieś ważne spotkanie. Jak zawsze bardzo cieszyłam się na spotkanie z nim, ale połączenie ruchliwości małego dziecka i kilku godzin wolnego czasu zupełnie pozbawionego planu i struktury było dla mnie zbyt męczące i zupełnie mnie przeciążyło. Nie miałam wcześniej możliwości zastanowienia się i zaplanowania, co będziemy razem robić. Ta sytuacja była dla mnie tak trudna, że ostatecznie musiałam wrócić do domu znacznie wcześniej, niż to było zaplanowane. Wiedziałam, że muszę się położyć do własnego łóżka, by się uspokoić i dojść do siebie, w przeciwnym razie mój stan mógłby się tylko pogorszyć. Takie doświadczenia nie są dla mnie łatwe, pokazują mi jednak co jakiś czas, gdzie są granice mojej wytrzymałości. – Christine Preiβmann (ZA)

Symptomy

Symptomy sytuacji przeciążających mogą być bardzo zróżnicowane i przybierać takie formy jak ból głowy lub tępy ucisk w głowie, nudności (z wymiotami lub bez nich), brak siły w członkach, niepokój, wahania nastroju, stany depresyjne, a poza tym powtarzające się często uczucie, że nie da się już wytrzymać w danej sytuacji, czasami nawet strach przed takim stanem oraz wrażenie niesprecyzowanego zagrożenia.

Rozpoznanie czynników stresogennych

Najważniejsze jest określenie czynników mających negatywny wpływ na osobę z autyzmem i próba ich unikania, a także właściwe odczytywanie oznak zapowiadających przeciążenie. Dzięki temu możliwe jest wczesne reagowanie w podobnych sytuacjach, a przez to również zapobieganie eskalacji zachowań niepożądanych i skuteczniejsze budowanie pozytywnych relacji z otoczeniem. Zdarza się, że w stanie przeciążenia występującym w obcym otoczeniu osoba z autyzmem jest narażona na różnego rodzaju zagrożenia. Oprócz subiektywnego wyrażenia niebezpieczeństwa wywołanego utratą równowagi emocjonalnej może wystąpić obiektywne zagrożenie ze strony ludzi, którzy wykorzystają do swoich celów trudne położenie innych ” (Preiβmann, 2015).

źródło: Christine Preiβmann: „Zespół Aspergera…”, GWP, Sopot 2015