Zmysły

Zmysły dziecka u którego zdiagnozowano autyzm stanowią zagadkę nie tylko dla rodziców ale i dla lekarzy, którzy na próżno próbują znaleźć receptę na niedowrażliwość lub nadwrażliwość. To, że możemy opisać problem zaburzeń integracji sensorycznej – nie znaczy, że jest on do końca przebadany.

Istnieją charakterystyczne objawy, które mogą szybko doprowadzić do diagnozy. Czasami wystarczy uważnie się przyglądać, bo żadne testy nie zastąpią wnikliwej obserwacji. W skrajnych przypadkach ani obserwacja ani testy nie kończą się właściwymi wnioskami.

Jednak znajomość charakterystycznych cech dziecka z autyzmem pozwolą nauczycielom swobodniej prowadzić zajęcia w szkole zamiast tracić czas na doszukiwanie się niedociągnięć u rodziców m. in. w sferze wychowania.

Matt Winter ucząc dzieci z ASD i aby ułatwić nauczycielom pracę z nimi streścił swoje obserwacje w kilkadziesiąt praktycznych punktów.”

Strona fizyczna/zmysły dzieci z ASD:

Niezdarność motoryczna

Często ma niezwykły sposób chodzenia.
Często ma trudności zadaniami, które wymagają subtelnych umiejętności motorycznych (np. wiązanie sznurowadeł).
Często niewyraźnie pisze.
Sporty związane z piłką i aktywności związane z utrzymaniem równowagi mogą być dla niego trudne.
W okresie dorastania niezdarność motoryczna może stawać się bardziej wyraźna.
Ma skłonność do odrzucania sportów związanych z rywalizacją drużynową, ze względu na to, że są dla niego trudne.

Rytm

Może fantastycznie chwytać rytm, kiedy gra sam.
Utrzymywanie rytmu z innymi może być dla niego bardzo trudne.
Rytm jest dla niego czymś, co daje poczucie dużego komfortu, ale jednocześnie jest bardzo frustrujący.

Wrażliwość sensoryczna

Często jest znacznie bardziej wrażliwe niż inne dzieci na bodźce zmysłowe.
Niektóre zapachy, dźwięki, światła lub smaki mogą być dla niego tak nieprzyjemne, że graniczą z torturą.
Może się czuć fizycznie chore, kiedy poczuje jakiś zapach, lub odczuwać prawdziwy fizyczny ból, kiedy się go dotknie.

Bodźce wizualne

Jasne światło może być nie do zniesienia. Migające światło może być nie do zniesienia.
Niektóre światła mogą je fascynować.
Czytanie niektórych tekstów może być dla niego fizycznie nieprzyjemne.
Może nie lubić, kiedy się na nie patrzy; jedno z takich dzieci powiedziało kiedyś: „Czuję się tak jakby ten ktoś widział mnie w środku”.

Bodźce słuchowe

Wysokie tony, nagły lub głośny hałas może być dla niego albo nie do zniesienia, albo bardzo je rozpraszać.
Może coś słyszeć zanim usłyszą to inni.
Może słyszeć rzeczy, których inni albo nie słyszą, albo nie zauważają, np. dźwięk elektrycznego światła.

Bodźce dotykowe

Może intensywnie nie znosić dotyku niektórych materiałów, szczególnie w ubraniu.
Dotyk metek na ubraniu może być dla niego bardzo nieprzyjemny lub bolesny.
Może być bardzo wrażliwe na niewygodne ubrania.

Bodźce węchowe

Silne zapachy, zwłaszcza perfumy, mogą być dla niego porażające.
Często poczuje coś jako pierwsze.
Może intensywnie nie lubić niektórych zapachów.

Słaby zmysł przestrzeni

Potrzebuje wiele wizualnych wskazówek, pomagających znaleźć kierunek.
U niektórych dzieci z Zespołem Aspergera może rozwinąć się znakomita pamięć długoterminowa w odniesieniu do konkretnego miejsca, jeśli już raz ustali się wskazówki. Będzie ono potrzebowało jakiejś jednej wizyty, zapoznającej je z danym miejscem i będzie potrafiło je natychmiast je odnaleźć następnym razem.

Kłopoty z koordynacją bilateralną

Harmonijne ruchy obu stron ciała mogą być dla niego trudne.
W wyniku tego pisanie i zabawy z piłką mogą być dla niego trudne.

Trudności z percepcją wizualną

Może być mu trudno odróżnić przedmiot od tła.
Ma trudności w ocenie bliskości przedmiotu.
Ma trudności w rozpoznawaniu różnic w przedmiotach podobnych.
Może być mu ogromnie trudno patrzeć na kogoś i jednocześnie mówić, gdyż ma zbyt wiele informacji wizualnych i słuchowych do przetworzenia w tym samym czasie.
Może mieć trudności w schodzeniu ze schodów, ze względu na dezorientację wizualną.

Problemy z percepcją słuchową

Oddzielenie dźwięku (na przykład głosu nauczyciela) od hałasu w tle może być dla niego trudne.
Interpretowanie wyrazów, jako posiadającego znaczenie języka, może być dla niego trudne.
Zrozumienie tego, co się mówi, jeżeli istnieją jakieś konkurencyjne hałasy, może być dla niego trudne.

Wysoki próg bólu

Może sprawiać wrażenie, że nie odczuwa niskiego poziomu bólu.
Może wyrażać ból przez zachowanie. Np. jeśli dziecko boli brzuch, zamiast trzymać się za niego i skarg, że boli, tak jak to robią inne dzieci, dziecko z Z.A. może być bardzo poirytowane i niechętne do współpracy, jeśli będziesz chciał nawiązać z nim kontakt.
Może być zbyt wrażliwe, albo za mało wrażliwe na temperaturę” (Winter, 2011).

źródło: Matt Winter: „Zespół Aspergera co nauczyciel wiedzieć powinien”, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2011