Psycholodzy wyróżnili cztery elementy uwagi:
- umiejętność koncentracji,
- zwracanie uwagi na znaczące informacje,
- przenoszenie uwagi odpowiednio do potrzeb oraz
- kodowanie uwagi, to znaczy zapamiętywanie, na co się zwracało uwagę.
Nyden, Gillberg, Hjelmquist, Heiman, Asperger oraz Attwood twierdzą, że dzieci z ASD mają problemy ze wszystkimi czterema aspektami.
„Czas koncentracji uwagi na pracy szkolnej wydaje się problemem oczywistym, ale poziom skupienia może być różny w zależności od motywacji. Jeśli dziecko podejmuje działania związane z jego szczególnym zainteresowaniem, wówczas poziom uwagi może być nadmiernie wysoki. Dziecko zdaje się jak w transie i wydaje się nie zważać na zewnętrzne wskazówki, że czas już zająć się czym innym albo słuchać komentarzy, próśb lub poleceń nauczyciela czy rodzica. Tak jakby jego skupienie mogło przerwać tylko trzęsienie ziemi. Poziom koncentracji uwagi zależy też od tego, czy dziecko chce się skupić na tym, na czym każe mu się skupić dorosły. Dziecko z zespołem Aspergera może mieć własny plan dotyczący tego, w co będzie angażować swoją uwagę.
Nawet jeśli się wydaje, że dziecko skupia uwagę na zadaniu wyznaczonym przez nauczyciela, może ono nie koncentrować się na tym, co jest najważniejsze. Dzieci przeważnie łatwo rozpoznają to, co ma związek z kontekstem lub omawianym problemem, i wybiórczo skupiają na tym uwagę. Dzieci z zespołem Aspergera są często rozpraszane i dezorientowane przez nieistotne szczegóły i nie wiedzą automatycznie, na co zwracać uwagę. Mogą potrzebować podpowiedzi, na które miejsce czytanej strony powinny skierować swój wzrok.
Niektóre zadania szkolne wymagają umiejętności przenoszenia uwagi w ich trakcie i skupiania jej na nowych informacjach. Niestety dzieci z ASD mogą mieć problemy ze „zmianą toru”, kiedy już jadą jednym „pociągiem myślowym”. Mogą też mieć trudności z procesami pamięciowymi – poznana informacja nie zostaje zmagazynowana lub zakodowana tak dobrze, jak się tego oczekuje. Kiedy dziecko ponownie styka się z tym samym problemem, nie pamięta, na co należy zwrócić uwagę. Ta cecha może mieć wpływ na interakcje społeczne. Dzieci i dorośli z ASD przetwarzają informacje społeczne raczej za pomocą intelektu niż intuicji i mogą mieć trudności z przypomnieniem sobie odpowiednich wskazówek społecznych oraz ze zmianą „toru myślowego”, gdy wchodzą w interakcje z więcej niż jedną osobą.
Jedną z cech upośledzenia funkcji wykonawczych jest trudność z przenoszeniem uwagi z jednego zadania na drugie. Osoba z ZA zazwyczaj ma poważne problemy z przekierowaniem myślenia na nowe działanie, dopóki nie nastąpi domknięcie, to znaczy poprzednia czynność nie zostanie zakończona. Inne dzieci, jak się wydaje, potrafią przerwać myślenie lub działanie i zająć się czymś nowym. W szkole dzieci z ZA mogą się opierać przed zmianą działania, dopóki nie zakończą poprzedniego, wiedzą bowiem, że ich myślenie nie poradzi sobie tak łatwo z tą zmianą, jeśli zadanie nie zostało wykonane. Nauczyciel lub rodzic musi kilkakrotnie uprzedzać słownie o zbliżającej się zmianie działania, np. odliczać na głos, a jeśli to możliwe – zapewnić dziecku trochę dodatkowego czasu na dokończenie zadania.
Programy wyrównawcze
Programy wyrównawcze dla dzieci z ASD mających problemy z koncentracją uwagi są bardzo podobne do tych opracowanych dla dzieci z zespołem deficytu uwagi. Oto kilka przykładowych wskazówek:
- należy podkreślać istotne informacje;
- zadanie powinno być podzielone na mniejsze części, odpowiednio do zdolności dziecka do koncentracji uwagi;
- należy ograniczyć czynniki rozpraszające w otoczeniu;
- dziecku trzeba zapewnić ciche, odizolowane miejsce do pracy;
- należy rozważyć ewentualne wprowadzenie leków, jeśli u dziecka stwierdzono dodatkowo zespół deficytu uwagi.
- Więcej pomysłów w zakładce METODY TECHNIKI NARZĘDZIA SPOSOBY
Wciąż pracujemy nad strategiami podtrzymywania i wzmacniania uwagi (do wykorzystania w szkole i w domu) przede wszystkim dla tych dzieci, u których ASD współwystępuje z zespołem deficytu uwagi” (Kutscher, Attwood i Wolff 2005/2007; Wilkinson, 2005).
Badania
Hans Asperger zauważył: „Regularnie napotykamy zaburzenia aktywnej uwagi u dzieci z autyzmem” (Asperger, 1944/2005, s. 95). Późniejsze badania wykazały, że profil umiejętności uczenia się co najmniej 75% dzieci z zespołem Aspergera wykazuje na dodatkową diagnozę zespołu deficytu uweagi (attention deficit disorder – ADD).
Diagnostyka: Badanie wykluczające/potwierdzające F90 to EEG po prowokacji snu, zlecane przez neuropsychiatrę, psychiatrę czy neurologa.
źródło: T. Attwood: „Zespół Aspergera…”, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013
#arkusz #ASD #Asperger #AspieZaklinaczka #autyzm #dostosowanie #edukacja #emocje #grupa #IPET #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #premium #program #przedszkolak #przedszkole #psycholog #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #SylwiaBagińska #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zaburzenia #zajęcia #ZespółAspergera #zmysły #ćwiczenia Autyzm
- Radzenie sobie ze stresem – techniki mindfulness dla dzieci
- Mindfulness. Jak być uważnym? – Lekcja dla ucznia ze spektrum autyzmu
- Zazdrość, przytłoczenie – lekcja dla uczniów ze spektrum autyzmu
- Jak praktykować współczucie w miejscu pracy dla samego siebie
- Uważność oddechu – mindfulness dla dzieci – wyciszenie
- Poczucie krzywdy, smutek – nieprzyjazny przyjaciel. Lekcja dla ucznia ze spektrum autyzmu
- Praktyka uważności we wzmacnianiu mądrości
- Uwaga – zabawy rozwijające percepcję słuchową w ASD
- Dlaczego dzielenie zainteresowań i uwagi jest takie ważne w spektrum autyzmu
- Pamięć fotograficzna – zabawa – ćwiczymy uwagę, ASD
- Jak praktyka uważności (mindfulness) wspiera mądrość?
autyzmwszkole.com 