Co to jest ekologia i czym zajmuje się ekolog?

Zapewne nieraz wiele osób słyszało takie pojęcie jak ekologia czy też życie w sposób ekologiczny. Niektórzy jednak mogą błędnie interpretować te definicje jako odpowiednik całkowitej rezygnacji z plastiku, czy też przerzucenie się wyłącznie na zdrowe jedzenie. Warto jednak wiedzieć, iż samo pojęcie ekologia jak i profesja jaką jest ekolog zawiera głębszy sens niż powszechnie postrzegany przez społeczeństwo. Dobrze jest zatem wiedzieć czym zajmuje się ekologia, kim jest ekolog oraz co tak naprawdę oznacza pojęcie ekologiczny.

Co to jest ekologia?

Przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę, iż ekologia to dziedzina biologii. Zajmuje się ona opisywaniem zależności między wybranymi gatunkami organizmów żywych a środowiskiem w jakim żyją. Równocześnie zajmuje się ona badaniem zjawisk zachodzących pomiędzy poszczególnymi organizmami żywymi.

Podstawowy system, który tworzy ekologię stanowi populacja, która jest określoną grupą osobników organizmów żywych, które między sobą się krzyżują oraz oddziałują na siebie. Kolejnym elementem jest biocenoza, która stanowi zbiór wybranych organizmów żywych oddziałujących na siebie. Biotopem z kolei zwie się środowisko naturalne, w którym występuję wybrane grupy organizmów żywych. Połączenie biotopu wraz z biocenozą nazywane jest ekosystemem. Ostatnim i największym elementem ekologii jest biosfera, która oznacza całkowitą przestrzeń zajmowaną przez organizmy żywe.

Rodzaje ekologii

Ekologia jako pojęcie biologiczne dzieli się na poszczególne dziedziny, które badają i opisuję różne zjawiska. Do dziedzin biologii można zaliczyć:

• Ekologia społeczna – ma ona na celu umieszczenie wybranej jednostki z danego gatunku organizmów żywych w środowisku, gdzie nie występują one naturalnie. Dzięki temu można poznać zależności oraz cechy charakterystyczne wybranych gatunków organizmów żywych;
• Ekologia populacyjna – dzięki niej można badać liczebność oraz funkcjonowanie wybranej populacji organizmów żywych;
• Ekologia behawioralna – dzięki niej można dowiedzieć się więcej na temat zachowania wybranych gatunków organizmów żywych w nowych warunkach;
• Ekologia ewolucyjna – bada ona historię powstania oraz ewolucji wybranego gatunku organizmów żywych;
• Autoekologia – jest to nauka badająca funkcjonowanie oraz rozwój organizmów żywych w ich naturalnym środowisku;
• Synekologia – zajmuje się ona badaniem grupy wybranych organizmów żywych oraz oddziaływań między nimi.

Kim jest ekolog?

Zgodnie z definicją ekolog jest to naukowiec, który zajmuje się badaniem oraz opisywaniem zjawisk i oddziaływań zachodzących między organizmami żywymi a środowiskiem. Dzięki ekologom można lepiej poznać i zrozumieć świat organizmów żywych a także relacji i oddziaływań pomiędzy nimi a środowiskiem naturalnym, w którym oni żyją. 

By stać się ekologiem niezbędne jest posiadanie odpowiedniego doświadczenia bądź też wykształcenia. Zdobycie wykształcenia wydaje się być najlepszym rozwiązaniem, gdyż kończąc kierunki takie jak ochrona przyrody można uzyskać odpowiednie kwalifikacje do wykonywania tj profesji. Innym sposobem jest zdobycie doświadczenia w różnego rodzaju organizacjach pozarządowych, których podstawową działalnością jest ochrona środowiska naturalnego czy też propagowanie ekologicznego trybu życia.

Mity na temat zawodu ekologa

Choć ekologia jest jedną z najbardziej szanowanych nauk biologicznych wiele osób utożsamia ekologów jako osób, które przywiązują się do drzewa czy też walczą z ograniczeniem używania plastiku. Przez to wokół zawodu ekologa powstało wiele niepotwierdzonych informacji oraz mitów, które niejako osłabiają wizerunek tej profesji. Warto zatem zapoznać się z mitami na temat zawodu ekologa, oraz wyjaśnienia dotyczące obowiązków jak i sytuacji, w których ekolodzy mogą się wypowiadać oraz interweniować. Do tych mitów można zaliczyć:

• Ekolodzy jako osoby silnie nakłaniające na zmianę stylu życia– często spotykanym mitem, jaki jest wypowiadany przez niektóre osoby jest utożsamianie ekologów jako osób, które wręcz nakazują spożywania określonych produktów, rezygnację z plastiku czy też przejście na wegetarianizm. Jest to błąd, gdyż do zadań ekologów nie należy nakłanianie, bądź niekiedy zmuszanie do zmiany nawyków. Często są to osoby, które propagują ekologiczny styl życia, lecz nie mają nic wspólnego z ekologią jako nauką przyrodniczą;
• Ekolodzy jako osoby, które przywiązują się do drzew aby zamanifestować swój sprzeciw – równie często spotykanym w mediach zjawiskiem jest obraz ekologów przywiązujących się do drzewa by zapobiec wycince lasów. Warto jednak zdawać sobie sprawę, iż w większości przypadków są to osoby, które propagują zachowania ekologiczne bądź osoby, które współpracują z organizacjami ekologicznymi. Do zadań ekologów należy przede wszystkim przedstawianie rzetelnych oraz obiektywnych danych dotyczących zasadności zmian w środowisku naturalnym;
• Ekolodzy próbują blokować każdą inwestycję – niekiedy w środkach masowego przekazu można dostrzec informację, iż ekolodzy próbują blokować każdą inwestycję, która oznacza ingerencję w środowisko naturalne. Jest to jednak błąd, gdyż ekolodzy próbują zamanifestować swój sprzeciw oraz wypracować kompromisowe rozwiązania. Dla przykładu chcąc zbudować nową drogę bądź inną formę infrastruktury ekolodzy dosyć często proponują rozwiązania jak np. korytarze dla zwierząt. Dzięki temu życie zwierząt i roślin nie jest zagrożone i można jednocześnie dokonać inwestycji.

Ekologiczny – czyli jaki?

W związku z wyżej przedstawionymi informacjami można zadać sobie pytanie co oznacza słowo ekologiczny. Wbrew obiegowej opinii należy wiedzieć, iż słowo ekologiczny oznacza współistniejący w harmonii z naturą oraz środowiskiem naturalnym, w którym dana rzecz istnieje. Innymi słowy bycie ekologicznym oznacza zmianę bądź propagowanie podejścia do życia w taki sposób, by nie zanieczyszczać lub niszczyć środowiska naturalnego, w którym żyje człowiek. 

źródło: columbusenergy.pl

Przyjaciele Ziemi

Edukacja ekologiczna – jak dbać o środowisko naturalne

KONSPEKT ZAJĘĆ

Metody pracy:

• pogadanka, dyskusja, burza mózgów

• praca w grupach, ćwiczenia indywidualne

Formy pracy:

• praca indywidualna

• praca grupowa

Środki dydaktyczne:

• prezentacja PowerPoint

• film – tutorial

• kartki papieru

• rzutnik multimedialny, laptop

Kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku ojczystym (rozróżnianie różnych terminów, przetwarzanie informacji, dialog)

• umiejętność uczenia się (nabywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy)

• kompetencje społeczne i obywatelskie (dbanie o środowisko naturalne jako dobro wspólne, współpraca, porozumiewanie się)

• inicjatywność i przedsiębiorczość (praca indywidualna, organizacja, zarządzanie własnym czasem)

• kompetencje naukowo – techniczne (myślenie logiczne i przestrzenne, korzystanie i analizowanie prezentacji)

Cele zajęć:

Cele poznawcze:

• podnoszenie świadomości uczniów na temat ekologii, dbania o środowisko oraz ekologicznego stylu życia

Cele kształcące:

Po zakończonej lekcji uczeń:

• zna pojęcia „ekologia”, „zero waste”, „zasady 4R”, podaje przykłady zastosowań zasad 4R

• wie co to jest ekologiczny styl życia i określa czynniki, które wpływają na środowisko naturalne

• rozumie znaczenie dbania o swoje najbliższe otoczenie w kontekście szeroko rozumianej ekologii

• potrafi dokonać analizy swoich nawyków i zachowań na co dzień w kontekście ekologii

• potrafi zaplanować zmiany w swoim stylu życia wpływające korzystnie na środowisko

• rozumie wpływ swoich zachowań na ekologię i wie, jak mógłby je polepszyć

Cele wychowawcze:

• utrzymanie dyscypliny i porządku

• kształtowanie zasad współpracy w grupie

• świadomość roli i wpływu ekologicznego stylu życia na środowisko naturalne

Tok lekcji:

Faza organizacyjna:

• przywitanie się z uczniami

• przedstawienie tematu lekcji

• zapoznanie uczniów z celami i zasadami pracy na lekcji

Faza realizacyjna:

• wprowadzenie pojęcia ekologia – „burza mózgów” – uczniowie podają swoje propozycje definicji „ekologia”

• przedstawienie definicji i aspektów ekologii, co wpływa na środowisko naturalne?

• „Co to jest ekologiczny styl życia? – uczniowie podają swoje propozycje

• ćwiczenie w grupach – przepis na śniadanie – omlet z warzywami + kawa – uczniowie podają produkty potrzebne do wykonania śniadania – wskazanie, że na etapie codziennych zakupów i dokonywania świadomych i racjonalnych wyborów też można dbać o środowisko

• wprowadzenie pojęcia zero waste – piramida zasad 4R – pokazanie grafik przedstawiający zakres zasad zero waste

Piramida zasad 4R pdf

• przedstawienie i krótkie wyjaśnienie poparte konkretnymi przykładami jak zasady zero waste można stosować w życiu codziennym

• ćwiczenie indywidualne – „Stwórz swój własny Ekokodeks” – uczniowie wypisują na karteczkach zasady, które chcieliby wprowadzić w życie

• przedstawienie Ekokodeksów przygotowanych przez uczniów

• podsumowanie – Ouiz „Czy jestem eko?” – uczniowie odpowiadają na krótkie pytania i określają swój EKOpoziom

• „Jak zrobić woskowijki? – pokaz w wykonaniu uczniów ZSEU

Faza końcowa:

• utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcji poprzez zadanie kilku pytań podsumowujących temat.

Monika Sobik

ZERO WASTE

Czym jest zero waste? – kolejna moda? Czy działanie na rzecz środowiska?

Jeszcze trzy lata temu było niemożliwym dowiedzieć się czegoś o ideach,  które zaczęły rozpowszechniać się pod nazwą Zero Waste,  w języku polskim.  Ruch pod tą nazwą zapoczątkowała Bea Johnson, pisząc swoją pierwszą książkę pod tytułem „Zero Waste Home”. Chociaż pojęcie istniało już wcześniej, to jednak dzięki Bei Zero Waste stało się ruchem, który zaczął nabierać międzynarodowego charakteru i rozgłosu.

Zanim zaczęto mówić powszechnie o Zero waste, wśród wielu ludzi drzemało jednak przekonanie, że konsumpcjonistyczne podejście do życia musi mieć kres, gdyż zasoby ziemi nie są nieograniczone, a odległe katastrofy zdają się być bliżej nas.

Pojęcie Zero waste w języku angielskim pozwala na jego międzynarodową rozpoznawalność, a jednocześnie jest tak szerokie, że z trudem poddaje się tłumaczeniu na język polski. „Waste” według Wielkiego słownika języka angielskiego to między innymi: „zużywanie się, ubytek, odpadki, odpady, marnowanie, marnotrawstwo, trwonienie, strata”.  Każde z tych znaczeń dobrze opisuje to, czemu ruch Zero Waste zdaje się sprzeciwiać, w odniesieniu do zasobów naturalnych Ziemi.

Według Zero Waste International Alliance „Zero Waste jest celem, który jest etyczny, ekonomiczny, skuteczny i wizjonerski, aby prowadzić ludzi ku zmianie stylu życia i praktyk, które naśladują naturalne cykle odnawiania się,  gdzie wszelki materiał, którego się pozbyto jest zaprojektowany tak, by być zasobem do wykorzystania przez innych. Zero Waste oznaczana projektowanie i zarządzanie produktami oraz procesami, aby systematycznie eliminować szkodliwość odpadów i materiałów oraz zmniejszać ich objętość, przetwarzać i odzyskiwać wszystkie zasoby, nie spalać ich ani nie zakopywać. Zero Waste wyeliminuje uwalnianie szkodliwych substancji do ziemi, wody czy też powietrza, które są zagrożeniem dla zdrowia człowieka, zwierząt, roślin i całej planety”.

[Zero Waste is a goal that is ethical, economical, efficient and visionary, to guide people in changing their lifestyles and practices to emulate sustainable natural cycles, where all discarded materials are designed to become resources for others to use. Zero Waste means designing and managing products and processes to systematically avoid and eliminate the volume and toxicity of waste and materials, conserve and recover all resources, and not burn or bury them. Implementing Zero Waste will eliminate all discharges to land, water or air that are a threat to planetary, human, animal or plant health.]”

Słownik języka polskiego PWN  definiuje pojęcie mody jako [„krótkotrwałą popularność czegoś nowego w jakiejś dziedzinie”,] a zatem jako taka – wprowadzająca krótkotrwałą zmianę, moda nie powinna interesować osoby rozumiejącej Zero Waste. Moda jest jednak jednocześnie środkiem dotarcia do większej grupy ludzi. Za jej pośrednictwem można identyfikować się z innymi, odnajdywać w podążających za daną modą swoją grupę wsparcia. Jeśli dzięki modzie coraz więcej ludzi dobrze czuje się z wielorazową torbą na zakupy i  jednocześnie zauważa związek między kolejną zakupioną torbą plastikową, a górą odpadów, które trafiają na składowiska, lądują w rzekach i oceanach, to nie ma w tej modzie nic złego.  Moda może być jednym z środków dotarcia z pozytywnym przekazem – dobrze być fair wobec planety. Zwłaszcza wtedy, gdy o pozytywny przekaz trudno, a Zero Waste kojarzy się z wyrzeczeniem, poświęceniem, przykrym ograniczaniem się. Na modzie nie można jednak poprzestać. Tak jak jest to ujęte w definicji cytowanego międzynarodowego stowarzyszenia w ideach Zero waste chodzi  o zmianę stylu życia, całościowe przebudowanie codziennych zwyczajów i systemu wartości.

Definicja stowarzyszenia nakreśla szeroką wizje i stawia rozległe wymagania. Bea Johnson w przetłumaczonej na język polski książce „Pokochaj swój dom” pisze, że „Zero waste niesie ze sobą oczywiste i istotne korzyści dla środowiska: zmniejsza jego zanieczyszczenie (ograniczając ilości niebezpiecznych odpadów stałych i gazowych) i chroni je przed eksploatacją (zmniejszając popyt na zasoby naturalne)”.

Według fińskiej organizacji – Funduszu innowacji Sitra ilość produkowanych gazów cieplarnianych obecnie można by zredukować przynajmniej o połowę poprzez wybory zwykłych obywateli w życiu codziennym, które można ująć w cztery grupy – dotyczące naszego mieszkania, komunikacji, jedzenia i zakupów.

Ideałem zero waste na pewno nie jest stanie się bezdomnym weganinem, ale wprowadzenie w codziennym życiu takich zmian, które będą realne i konsekwentne. Dlatego czasem mówi się także o „less waste”.

Less waste w odniesieniu do zakupów, to kupowanie tylko tego, co naprawdę potrzebne. To dobre planowanie. To postawienie na trwałość i jakość. Kupowanie zgodnie z regułą – lepiej mniej, ale lepszej jakości. Stawianie na to, co może wytrzymać próbę czasu. To jednocześnie korzystanie z second handów, plich targów, form wymiany towarów w internecie. Kupowanie towarów wytworzonych lokalnie, które nie musiały przebyć setek czy tysięcy kilometrów. To wykorzystywanie do końca tego, co już zostało zakupione. To dbanie o posiadane przedmioty, by uniknąć ich przedwczesnego zniszczenia. To w końcu naprawianie tego, co można naprawić, zamiast pogoni za nowym. To darowanie drugiego życia starym przedmiotom, znajdując im nowe zastosowanie. No i być może najbardziej zmieniające myślenie – zweryfikowanie konieczności posiadania na własność.  Zasada korzystania z wynajmu czy wypożyczenia może okazać się szczególnie przydatna w odniesieniu do przedmiotów, z których korzysta się rzadko (wiertarka, sukienka na bal karnawałowy, łyżwy w mieście) oraz do różnego rodzaju usług, z których korzysta się często (pralnia, przejazd samochodem).

Podobne reguły, które stosujemy wobec zakupów, odnoszą się także do jedzenia i wyborów żywnościowych. Na etapie zakupu żywności także pomaga planowanie i przewidywanie potrzebnych ilości produktów, by uniknąć ich zmarnowania. To korzystanie z domowych metod konserwacji żywności. To wybór produktów lokalnych, a nie transportowanych z daleka. To także zauważanie i docenianie zmian pór roku i podążanie za sezonowością, gdy określone owoce i warzywa, a także ryby (w rejonach nadmorskich) są najsmaczniejsze i najtańsze. To wybór raczej tego, co wyhodowane w otwartym polu niż w szklarni. To oparcie diety w  większej mierze na warzywach, owocach, zbożach – różnorodnych produktach roślinnych. Ale także rozsądne podejście do ilości opakowań, które są nam niezbędne do zakupu danego towaru. Czy kupując owoce czy warzywa naprawdę potrzebujemy na każde oddzielne opakowanie? Opakowania na żywność stanowią jedną z największych części odpadów komunalnych. Pusty kosz to realna miara naszego zaangażowania w zero waste.

W kwestii środków transportu i komunikacji także mamy wybór i wpływ. Zero waste  nie oznacza, że nagle musimy pozostać w domu i od dziś prowadzić stacjonarny tryb życia. Less waste to dojazd do pracy i poruszanie się po mieście na rowerze. To korzystanie z komunikacji miejskiej zamiast jazdy własnym samochodem. To wybór „zorganizowanego autostopu” w podróży po Polsce, jakim jest na przykład Bla Bla car oraz udostępnianie wolnego miejsca w samochodzie innym. To wybranie się w dalszą podróż raczej  pociągiem niż samolotem czy promem. Jeśli definicja zero waste ma być także wizjonerska, to chyba w dziedzinie transportu najbardziej potrzeba jego nowej wizji. Jedna daleka podróż w roku niesie jednak wyraźnie mniejszą szkodę, niż regularne loty krajowe.

To jak mieszkamy wiąże się głównie z ilością energii grzewczej i prądu, który zużywamy. Zero Waste w mieszkaniu to nowocześniejsze sposoby ogrzewania, energooszczędne żarówki, krótszy czas spędzony pod prysznicem z gorącą wodą, to zaprzestanie drukowania dokumentów, jeśli nie jest to konieczne.

Każdy z tych drobnych gestów oznacza wyraźny wpływ na globalne zużycie energii, produkcję gazów cieplarnianych, wykorzystanie surowców.

Konkluzja: zero waste w codziennym życiu  to przemyślane wybory, odwrót od bezmyślnego konsumpcjonizmu, to troska o środowisko, zdrowsze życie,  konsekwentne drobne działania, dążenie do pustego kosza, troska o przyszłość planety.

źródło: zero-waste.pl

Opracowanie własne autyzmwszkole.com na podstawie podanych źródeł