W kontakcie z innymi osobami dziecko autystyczne często przyjmuje postawę wycofania się, która przez lata może ulegać utrwaleniu i stanowi poważną przeszkodę w jego dalszym rozwoju.
Rozwijanie kompetencji komunikacyjnej jako jeden z celów wychowawczych dzieci z autyzmem
Obserwuje się brak niezbędnych zdolności językowych, na które składają się cechy
leksykalne, prozodyczne, zadaniotwórcze, a także wadliwa ich realizacja pod względem fonologicznym; trzeba jeszcze wyróżnić bardzo ważny element, mający u dziecka i dorosłej osoby z autyzmem szczególnie istotny wymiar. Chodzi o gotowość wyrażania myśli wtedy, gdy wymaga tego sytuacja, co można nazwać gotowością komunikacyjną (Gałkowski, 1995) […]. Istnieje pod tym względem znaczne zróżnicowanie indywidualne, ale cechą specyficzną bywa właśnie brak spontaniczności w ekspresji słownej. Inaczej przedstawiają się zdolności komunikacyjne dzieci niepełnosprawnych umysłowo nie autystycznych, które raczej starają się nawiązywać kontakt słowny z innymi osobami, choć czynią to nieporadnie.
Mowa stanowi podstawową zdolność zapewniającą wymianę informacji, ale aby mogła się w jakiś sposób prawidłowy ukształtować potrzeba spełnienia wielu warunków. Jednym z nich jest normalny rozwój przywiązania dziecka do osoby, z której łączą go najsilniejsze więzy od momentu przyjścia na świat. Osobą tą jest matka, a pierwsze doświadczenia w zakresie powstawania przywiązania polegają na wymianie informacji, mającej najpierw charakter bezsłowny. Do tych wstępnych reakcji psycholodzy przywiązują bardzo ważne znaczenie upatrując w nich pierwszych zalążków przyszłego procesu porozumiewania się.
Co należy czynić, by zdolności komunikacyjne, od których zależy prawidłowo przebiegający proces uczenia się i przystosowania społecznego, mogły się od początku w pełni rozwijać? Jakie czynniki przesądzają o tym, że jedne dzieci opanowują te zdolności szybko i łatwo, a inne wymagają specjalnych oddziaływań i narażone są na rozmaite bariery w przyswajaniu sobie zdolności porozumiewania się?
Aby odpowiedzieć na te pytania potrzeba dokonać gruntownej oceny i analizy wielu zjawisk rozwojowych dotyczących konkretnego dziecka, uwzględniając przy tym wpływ obciążeń dziedzicznych, czynniki socjoekonomiczne i kulturowe. Aby jednak uzyskać pełny obraz możliwości rozwojowych dziecka pod tym względem, nie należy ograniczać się do fizjologi czy genetyki, lecz trzeba brać pod uwagę przebieg wczesnego emocjonalnego rozwoju oraz wymianę informacji między matką a niemowlęciem. Brak takiej wymiany nie pozwala dziecku wyróżniać siebie z otaczającej je rzeczywistości. Później, dzięki już opanowanym formom językowym, dziecko zaczyna posługiwać się zaimkami pozwalającymi odróżniać siebie samego od innych osób. Język staje się narzędziem wzmacniającym u dziecka jego Ja, co ma istotne znaczenie w tworzeniu podmiotowości jednostki.
Potrzeby związane z rozwijaniem zdolności językowych należy uznać za priorytetowe w programach wychowania i usprawniania. Istnieją obszerne systemy diagnostyczno – reedukacyjne mające na celu przeprowadzenie dokładnej oceny zdolności językowych dziecka z trudnościami w porozumiewaniu się, pozwalające na podjęcie dostosowanego do tej oceny procesu oddziaływania wyrównawczego.
W postępowaniu z dziećmi niepełnosprawnymi, których niepowodzenia zniechęcają do podejmowania nowych zadań i prób porozumiewania się, dostarczenie odpowiednich programów językowych jest szczególnie ważne. Aby mogły one przynieść pożądane efekty, ich realizacja powinna być połączona z przyjemnymi dla dziecka doznaniami i mieć charakter zabawy, wyzwalając radość z własnych osiągnięć i zachęcając do dalszych prób (Gałkowski, 1995).
źródło: T. Gałkowski: „Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym”, WSiP, Warszawa 1995
- Ćwiczenia językowe – przypadki i liczby – rozwijanie myślenia i mowy u uczniów ze spektrum autyzmu
- Poczucie krzywdy, smutek – nieprzyjazny przyjaciel. Lekcja dla ucznia ze spektrum autyzmu
- Skuteczna komunikacja – scenariusze zajęć
- Wzbogacanie języka w spektrum autyzmu
- Dlaczego komunikacja niewerbalna (mowa ciała) ma tak duże znaczenie w ASD
- Śpiew – motywowanie do komunikacji, ASD
- Pomaganie dziecku w przejęciu inicjatywy – spektrum autyzmu
- Gdy dziecko nie wysyła oczekiwanych sygnałów – autyzm, terapia
- Program zachęcający do komunikacji, autyzm
- Mówić dużo – arkusz pracy dla dziecka z autyzmem
- Komunikacja – scenariusz zajęć
- Komunikacja – 30 pozycji krótkoterminowych celów z zakresu komunikacji dziecka z autyzmem…
- Komunikacja alternatywna i wspomagająca (AAC) w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu
- Komunikacja niewerbalna – scenariusze zajęć
- Komunikacja niewerbalna – scenariusz zajęć
- Porozumiewanie się rysunkiem w spektrum autyzmu – diagnoza i historia Jose oczami Sacksa
#arkusz #ASD #Asperger #AspieZaklinaczka #autyzm #dostosowanie #edukacja #emocje #grupa #IPET #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #program #przedszkolak #przedszkole #psycholog #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #wskazówki #ZA #zabawa #zaburzenia #zajęcia #ZespółAspergera #zmysły #ćwiczenia Autyzm
autyzmwszkole.com 