Umiejętności społeczne dziecka: Jak robić dobre pierwsze wrażenie?

Książka Faye De Muyshondt pt. „Umiejętności społeczne twojego dziecka” wypełnia lukę na polskim rynku wydawniczym, wspiera rozwój kompetencji społecznych dzieci, komunikatywność, pewność siebie, niezależność oraz sprawne korzystanie z Internetu i nowych mediów

Kiedy autorka Faye De Muyshondt  objęła stanowisko wykładowcy kontaktowego na Wydziale Mediów, Kultury i Komunikacji, zaczęła prowadzić kurs z podstaw PR-u (o tym jak zarządzać reputacją, pozyskiwać zainteresowanie mediów i budować marki). W tym czasie narodził się pomysł warsztatów umiejętności społecznych dla studentów i małych dzieci…

Jeśli mamy nauczać swoje dzieci umiejętności społecznych warto sięgnąć po aktualne wskazówki, które dzięki wielu zmianom wyprzedzają przestarzałe zasady dobrego wychowania.  Książka uczy m. in. jak rozmawiać z dorosłymi i z rówieśnikami, jak korzystać z mediów społecznościowych, jak okazywać wdzięczność, jak radzić sobie z porażkami itp.

Jak robić dobre pierwsze wrażenie?

Twarzą w twarz

„Twoje dzieci będą robiły na kimś pierwsze wrażenie przez całe życie: w przedszkolu, w liceum, na obozach, na studiach, w pracy. Pierwsze wrażenie to sposób, w jaki odbierają cię inni, sposób, w jaki prezentujesz się na co dzień […] „Jesteście swoją własną marką” oraz: „Codziennie decydujecie o tym, jak zarządzacie tą marką” (Muyshondt,2015). Nasza podświadomość oceniania innych w ciągu kilku sekund, nawet jeśli nie wypowiedzieli ani jednego słowa, a następnie szuka cech potwierdzających to pierwsze wrażenie” […] Według badaczy uformowanie pierwszego wrażenia na temat kogoś lub czegoś trwa od 3 do 7 sekund. Nie jest to sprawiedliwe, ale takie są fakty […] Ale skoro tak się dzieje, dlaczego nie mielibyśmy chcieć wywierać na innych dobrego pierwszego wrażenia, tym bardziej że mamy takie możliwości…”

Kiedy uczyłam mojego syna jak ma się zachowywać w kontaktach z osobami starszymi, a jak z rówieśnikami, przypominały mi się słowa mojej koleżanki, która mówiła: „To wszystko na nic, jak ubierzesz go w jeziorańską czapkę z nausznikami, niemodny sweter i starą kurtkę, to i  tak żaden dzieciak do niego nie podejdzie…” Ona wie coś o tym, jej syn ma porażenie mózgowe – ale siedząc na wózku wygląda jak 100 $. Wygląd to podstawa, gdy jest do bani działa jak odstraszacz…

Niektóre dzieci mają dar i instynktownie wiedzą jak robić dobre pierwsze wrażenie. Wiedzą co powiedzieć i jak się zachować. Momentalnie zjednują sobie ludzi. Taki jest mój Stasiek, gdzie nie pójdzie – zaraz przy nim chmara dzieciaków. Piotrek już nie ma tyle szczęścia, ale cały czas się uczy…

” Na robienie dobrego pierwszego wrażenia składa się wiele równorzędnych czynników – nie da się wyizolować jednego z nich i liczyć na to, że zostanie się właściwie odebranym. Jest to bardzo ważna lekcja, często pomijana przez nauczycieli, dlatego powinno się przeznaczyć na nią wystarczająco dużo czasu, a później ćwiczyć, ćwiczyć… […]

Błędy popełniane zwykle przez dzieci, kiedy przedstawiają się komuś osobiście:

• nie nawiązują kontaktu wzrokowego,
• zniechęcają do dalszego kontaktu mową ciała,
• nie mówią nic lub mówią niewyraźnie,
• nie przedstawiają się,
• nie witają się ciepło lub nie uśmiechają się.

Pokaż swojemu dziecku 2 rodzaje zachowań:

Zachowanie A:

• wbij wzrok w podłogę, podnoś go tylko czasem,
• okręcaj nerwowo włosy wokół palca lub pociągaj za rąbek koszuli,
• zgarb się,
• skieruj się zawsze w stronę stołu i usiądź lękliwie, nie wysuwając krzesła całkowicie,
• usiądź bokiem, z łokciami na stole i podeprzyj sobie podbródek ręką.

Poproś dziecko/dzieci, żeby wypisało/powiedziało kilka cech charakteryzujących pierwszy ze sposobów wejścia do pokoju – sposób A. Młodszym dzieciom daj kilka przykładów słów do opisu np.: wesoły, smutny, nerwowy. Na pewno będzie trochę śmiechu. Jeśli dzieci będą potrzebowały większej zachęty, zapytaj je, czy wydało im się, że taka osoba jest miła, ciepła, nieśmiała, a może przyjazna. Kiedy skończycie to ćwiczenie – wyjaśnij, że teraz pokażesz im sposób B na robienie pierwszego dobrego wrażenia i że ponownie maja znaleźć jego cechy charakterystyczne. Raz jeszcze wyjdź z pokoju, odczekaj chwilę i wejdź ponownie. Tym razem zachowaj się następująco:

• UŚMIECHNIJ SIĘ!
• wyprostuj się,
• nawiąż kontakt wzrokowy z każdą osobą w pokoju,
• idź energicznie, ręce trzymaj swobodnie po bokach,
• siadając, najpierw do końca wysuń krzesło i usiądź na nim prosto, nadal się uśmiechając.

Kiedy już dzieci omówią, jakie wrażenie zrobiła na nich drugi sposób wejścia, zwróć ich uwagę na to, że ani osoba A, ani osoba B nic nie powiedziała i że każdej z nich wejście do pokoju zajęło ok. 10 sekund. W tym krótkim  czasie i bez konieczności rozmowy dzieciom udało się wyciągnąć wnioski na temat tej osoby. W odniesieniu do sposobu B często słyszy się takie określenia, jak: „miły”, „przyjazny”, „uprzejmy”…

Zadaj następujące pytania:

• z którą z tych osób chciałbyś się zapoznać i zaprzyjaźnić?
• obok której osoby wolałbyś usiąść?
• które z tych pierwszych wrażeń sam wolałbyś robić na innych?

Kontakt wzrokowy

Zadbaj o to, żeby dzieci podtrzymywały kontakt wzrokowy przez cały czas, kiedy się przedstawiają. Wyjaśnij, że nawiązanie kontaktu wzrokowego nie zawsze jest łatwe, ale stanowi ważny wskaźnik zarówno pewności siebie, jak i postawy pełnej szacunku, oraz że na tej podstawie można także poznać, czy ktoś żywo angażuje się w interakcję z drugą osobą.

Poproś dziecko, żeby utrzymało kontakt wzrokowy z tobą lub bratem bądź siostrą przez 15 sekund, i odliczaj ten czas, kiedy na siebie patrzycie (powiedz mu także, że może mrugać, żeby nie przerodziło się to w wyzwanie, kto ostatni przymknie oczy!). To ćwiczenie wzmacnia pewność siebie podczas utrzymywania kontaktu wzrokowego na poczet przyszłych okazji do przedstawienia się. Możesz skorzystać ze stopera (np. w telefonie), żeby ćwiczenie było bardziej atrakcyjne.

Uśmiech

Uśmiech mówi o twojej radości z faktu, że kogoś poznajesz, a każdy uwielbia mieć poczucie, że inni cieszą się z tego kontaktu. Poproś dzieci o pokazanie ci szczerego uśmiechu, a następnie sztucznego. Potem, żeby zilustrować to, o czym mówisz, przedstaw się dzieciom, nie uśmiechając się.

Poprawna mowa ciała

Wyprostuj się w ramionach i zwróć  się w stronę osoby, którą poznajesz – taka postawa pokazuje, że jesteś zainteresowany drugą osobą. Dłonie powinno się trzymać po bokach, można je też skrzyżować przed sobą. Często dzieci nie wiedzą, co zrobić z dłońmi, więc kołyszą ramionami, grzebią w kieszeniach lub bawią się włosami.

Zademonstruj przykład poprawnej i negatywnej mowy ciała, a następnie poproś dzieci, żeby pokazały ci własne przykłady. Jeśli pracujesz z więcej niż jednym dzieckiem, poproś każde po kolei, żeby pokazało swoje przykłady innym” (Muyshondt, 2015).

Dla dziecka z autyzmem potrzebny będzie algorytm, czyli przedstawienie w kolejności poszczególnych czynności np.: 1. najpierw wyprostuj się, 2. podejdź, 3.uśmiechnij, 4. patrz w oczy, 5. uściśnij dłoń itd. Zapisać na kartce/lub robić symboliczne rysunki. Koniecznie przećwiczyć (razem), powtarzać codziennie aż wejdzie w krew. Na początku będzie sztucznie, ale później się poprawi.

Mój syn nie patrzył ludziom w oczy, bo nie wiedział, że nie należy tak robić, wiele rzeczy można zwalić na autyzm – bo tam nic nie dzieje się automatycznie czy instynktownie, ale wiele można zmienić, wyuczyć. To co stereotypowo uznaje się za niezmienne można wytłumaczyć i zacząć zmieniać na prawidłowe. Wiele ważnych spraw nam umyka w codziennej gonitwie, później okazuje się, że to najważniejsze  dla naszych dzieci. To uprości  skomplikowane życie naszych dzieci. Nawet jeśli kontakty z innymi nie sprawiają im tylu pozytywnych wrażeń co nam dorosłym, powinny nauczyć się poprawnie reagować, ponieważ to ułatwi im funkcjonowanie w codziennym życiu. Nieumiejętność podstawowych zachowań w danych sytuacjach rodzi niepewność,nieśmiałość, niezaradność a w konsekwencji kompleksy i frustracje skutkujące wycofaniem.

źródło: Feye De Muyshondt: „Umiejetnosci społeczne twojego dziecka…”, Samo Sedno, Warszawa 2015