| TEMAT | Świadomy Wybór – nauka stosowania technik asertywnych |
| CELE | Zapoznanie dzieci z pojęciem „asertywność”, kształcenie umiejętności rozpoznawania i stosowania zachowań asertywnych. |
| METODY | Praca indywidualna, w małych zespołach i z całą grupą, praca w kręgu, dyskusja i zabawy. |
| POTRZEBNE MATERIAŁY | Zestaw karteczek z napisami: asertywny, agresywny, uległy dla każdego dziecka, markery, długopisy i kredki, kartki A4 i B1. |
| CZAS TRWANIA | 90 minut. |
Przygotowanie
Prowadzący powinien się upewnić, że dzieci mają wystarczające umiejętności do realizacji tego tematu. To może być dobry moment na przegląd treści poruszonych na wcześniejszych spotkaniach / materiału zrealizowanego podczas wcześniejszych spotkań, aby właściwie przygotować dzieci do przyswojenia nowych informacji.
Podczas wybierania materiałów i zasobów uzupełniających scenariusz lekcji (np. książek, filmów) należy spojrzeć na nie z perspektywy dzieci. Znajdź materiały, które wzbogacą zajęcia i sprawią, że nawiążesz lepszą komunikację z uczestnikami.
Po wybraniu materiałów i upewnieniu się, że docelowa grupa będzie w stanie zrozumieć treść lekcji, można zorganizować miejsce zajęć i usadzić wszystkich uczestników w kręgu. Postaw w widocznym i łatwo dostępnym dla siebie miejscu tablicę z przymocowaną kartką B1 oraz markerem i rozpocznij zajęcia.
Wprowadzenie
Prowadzący wita uczestników i przeprowadza tzw. rundkę. Każdy odpowiada na pytania: Jak się dzisiaj czujesz? Co wydarzyło się u ciebie w ostatnim tygodniu? Następnie nauczyciel wprowadza dzieci do tematu i następuje burza mózgów na temat tego, czym jest asertywność. Na koniec powstaje wspólna definicja asertywności.
Asertywność to umiejętność otwartego wyrażania swoich myśli, uczuć i przekonań bez lekceważenia uczuć i poglądów innych osób. W sytuacji konfliktu asertywność pozwala osiągnąć kompromis. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie” bez wyrzutów sumienia, złości, czy lęku.
Nasza Perspektywa
Prowadzący przedstawia różnice między postawą asertywną, bierną i agresywną zwracając szczególną uwagę na zmiany w sposobie zachowania człowieka.
Postawa asertywna sprawia, że jestem pewny swojej wartości i mam kontrolę nad emocjami. Moje wypowiedzi są płynne i zawierają w sobie zarówno pozytywne, jak i negatywne opinie. Potrafię utrzymać satysfakcjonujące relacje z innymi i powiedzieć: „Tak widzę tę sytuację. Takie są moje odczucia. Takie jest moje zdanie. Chciałbym dowiedzieć się, jakie jest twoje zdanie i co czujesz. Może uda nam się znaleźć rozwiązanie zadowalające obie strony”.
Postawa uległa sprawia, że mam niską samoocenę i często odczuwam niepokój, frustrację, niepewność oraz poczucie winy. Moje wypowiedzi są ciche i zawierają w sobie sporo wahania i zamilknięć. Pragnę być kochanym i szanowanym przez wszystkich ale nie potrafię utrzymać kontaktu wzrokowego i ciągle mówię: „Liczy się tylko to, co ty myślisz i czujesz, a moje myśli i uczucia są nieważne”.
Postawa agresywna sprawia, że mam niestabilną samoocenę i często odczuwam niepokój, frustrację oraz złość. Moje wypowiedzi są głośne i zawierają w sobie sporo obelg i gróźb. Postrzegam sytuacje w kategoriach: wygrać-przegrać, więc ciągle przerywam innym i mówię: „Ja tak uważam, a ty nie masz racji, skoro myślisz inaczej. Liczą się moje, a nie twoje odczucia. Tak widzę tę sytuację i nie interesuje mnie jak ty ją widzisz”
Klasyfikacja Społeczna
Prowadzący rozdaje wszystkim zestawy karteczek z napisami: asertywny, uległy, agresywny. Prosi dzieci, żeby uważnie wysłuchały trzech opisów zdarzeń. Zadaniem uczestników jest wybranie postawy, która najtrafniej określa jak człowiek odpowiedział w danej sytuacji. Po każdej historii dzieci mają położyć przed sobą wybraną kartkę tak, żeby napis był ukryty. Na sygnał nauczyciela wszyscy odkrywają swoje kartki i weryfikują odpowiedzi.
Prowadzący może wykorzystać następujące zdarzenia:
- Jurek wchodząc do sklepu nie zdążył przytrzymać drzwi, które mocno trzasnęły. Kasjerka na niego krzyknęła, a on odpowiedział: „Przepraszam, że trzasnąłem drzwiami. Zrobiłem to niechcący. Proszę na mnie nie krzyczeć”.
- Kamil opowiadał koledze o ważnym dla niego wydarzeniu. Kolega często mu przerywał. W pewnym momencie Adam przerwał koledze i krzyknął: „Zamknij się! Teraz ja mówię!”.
- Adam zapisał się do szkolnego chóru ale ustalona na zebraniu godzina mu nie odpowiadała. Zapytany, czy zgadza się na taką godzinę, odpowiedział: „Dobrze. Nie będę mógł uczestniczyć regularnie ale niech tak będzie”.
Moje Zdanie
Prowadzący zapoznaje dzieci z etapami asertywnej odmowy. Może powiedzieć: Powiedz „NIE”, wyjaśnij dlaczego odmawiasz i poinformuj jak zamierzasz postąpić. Warto zadbać o dobre relacje i dokładnie opisać swoją sytuację. Nauczyciel pozwala każdemu dziecku wylosować sytuację z którą trzeba sobie poradzić i zachęca uczestników do ćwiczenia prostej umiejętności asertywnej odmowy.
Prowadzący może wykorzystać następujące zdarzenia:
- Kolega chce pożyczyć 20 zł, a nie oddał poprzednich pieniędzy. Odmawiasz.
- Kolega chce z tobą wyjść na dwór ale ty musisz pomóc w domu. Odmawiasz.
- Koleżanka chce pożyczyć książkę, a nie oddała poprzednich. Odmawiasz.
- Kolega chce, żebyś kupił mu batona, a ostatnio też o to prosił. Odmawiasz.
- Koleżanka chce pożyczyć bluzkę ale nie chcesz jej pożyczać. Odmawiasz.
- Klasa chce iść na wagary ale uważasz, że to zły pomysł. Odmawiasz.
Podsumowanie
Prowadzący zbiera informacje zwrotne od każdego uczestnika i podsumowuje zajęcia. Może zapytać: Co było dla was nowe, ważne, ciekawe? Następuje czas na indywidualne pytania i uwagi.
Dodatkowe Pomysły
Przedstawiony scenariusz można wykorzystać do zajęć w dziadzie podczas których prowadzący będzie prezentował treści i odgrywał scenki wspólnie z uczestnikiem zajęć.
Nauczyciel może również przeprowadzić lekcję on-line podczas której udostępni ekran uczestnikom zajęć i wyznaczy uczestników do odegrania scenek. Prowadzący pyta dzieci, czy potrzebują pomocnika/pomocników — kolejnego aktora lub aktorów do wykonania zadania on-line, przed kamerą. Jeśli tak, dziecko zaprasza osobę, z którą chciałoby odegrać scenkę. Pozostali uczestnicy mają w tym czasie wyciszone mikrofony.
autor: Sylwia Sitkowska, Maria Kocurowska, Damian Berent
źródło: Naucz mnie jak radzić sobie … Sensus, Gliwice 2021
autyzmwszkole.com 