Program rewalidacji indywidualnej dla uczennicy klasy VII

Diagnoza Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx:
– niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim.

Zaburzona jest analiza i synteza wzrokowa, spostrzeganie i pamięć wzrokowa. Uczennica ujawnia duże trudności w ujmowaniu związków w logiczną całość. Niewielka jest wiedza ogólna i znacznie ograniczona znajomość norm regulujących życie społeczne. Badanie pedagogiczne wykazało braki w opanowaniu materiału z języka polskiego i matematyki sięgające klas programowo niższych. Uczennica czyta w wolnym tempie na ogół całościowo, trudniejsze wyrazy sylabizując. Rozumienie przeczytanego tekstu jest wybiórcze, wymaga pytań naprowadzających. Uczennica napotyka na duże trudności w wykonywaniu operacji matematycznych i wymaga kierowania procesem myślowym.

Zalecenia Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej:
– Kształcenie specjalne w szkole integracyjnej, oddziale integracyjnym lub szkole specjalnej,
– Zajęcia rewalidacyjne o charakterze korekcyjno – kompensacyjnym przeznaczone na stymulowanie ogólnego rozwoju oraz wyrównujące deficyty rozwojowe,
– Dostosowanie wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i psychofizycznych uczennicy z upośledzeniem umysłowym lekkiego stopnia (uwzględnienie wolnego tempa pracy, stosowanie aktywnych metod nauczania, stopniowanie trudności, stosowanie naprowadzeń)
– Stymulowanie do lepszego rozumienia norm społecznych,
– Wdrażanie do dłuższego wysiłku umysłowego,
– Dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć uczennicy i wysiłku jaki wkłada w opanowanie materiału,
– Stwarzanie warunków do przeżycia sukcesu w klasie.

Na podstawie orzeczenia nr … wydanego przez … z dnia … uczennica … otrzymała zalecenie kształcenia specjalnego oraz uczęszczania na zajęcia rewalidacji indywidualnej.
Zgodnie z zaleceniami w/w. poradni opracowano indywidualny program rewalidacji.

Cel główny indywidualnego programu:
Celem oddziaływań rewalidacyjnych jest rozwój i aktywizowanie tych wszystkich właściwości intelektualnych i osobowości ucznia, które umożliwią mu pełne uczestnictwo w procesie dydaktyczno-wychowawczym realizowanym w szkole, a w dalszej kolejności przygotują go do dorosłego życia. Dwa aspekty pracy rewalidacyjnej:
– Dydaktyczny – uzupełnienie luk w przyswojonym przez dziecko materiale nauczania
– Terapeutyczny – wyrównanie defektów rozwojowych poprzez odpowiednie oddziaływanie leczniczo-wychowawcze, oraz kształtowanie akceptowanych społecznie właściwości osobowościowych.

Cele szczegółowe:
– Wyrównanie niedoborów i zaburzeń rozwojowych
– Doprowadzenie dziecka do poprawnego posługiwania się mową czytaną i pisaną oraz wyrównanie innych trudności w nauce szkolnej
– Kształtowanie społeczno-emocjonalnej sfery rozwoju ucznia
– Rozwijanie i doskonalenie zmysłów
– Rozwijanie autoorientacji i orientacji przestrzennej
– Ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej
– Ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej oraz słuchu fonematycznego
– Rozwijanie koordynacji wzrokowo-słuchowej, słuchowo-ruchowej
– Rozwijanie sprawności manualnej i motorycznej
– Wzbogacanie zasobu słownictwa
– Rozwijanie samoobsługi i zaradności życiowej
– Ćwiczenie pamięci mechanicznej i logicznej
– Rozwijanie i doskonalenie mowy i innych systemów komunikowania
– Rozwijanie procesów myślenia
– Wydłużanie czasu koncentracji uwagi
– Uczenie i wdrażanie do przestrzeganie norm społecznych
– Korygowanie niepożądanych społecznie zachowań
– Wspomaganie nauki czytania i pisania, liczenia, mierzenia
– Wykorzystanie w pracy z uczennicą technik komputerowych i multimedialnych

Realizacja programu, przykładowe zadania:

Usprawniane funkcje

Przykładowe zadania

Usprawnianie motoryki i doskonalenie sprawności manualnej
• Ćwiczenia wyrabiające pewność siebie w poruszaniu się po wąskich przejściach, wychodzeniu na pewna wysokość, przeskakiwanie przeszkód.
• Łączenie ćwiczeń ruchowych z elementami koncentrowania uwagi, gry i zabawy zręcznościowe, np. rzuty do celu lewą i prawą ręką, rzuty piłką do celu, rzucanie piłek do siebie i łapanie ich, rzuty dowolne i do celu z odległości dowolnej i określonej, zabawy stolikowe; bierki, pchełki.
• Ćwiczenia ruchowe o charakterze relaksacyjnym i usprawniającym
• Ilustrowanie ruchami: lotu ptaka, otrzepywanie rąk z wody, nawijanie wełny na kłębuszek, gra na różnych instrumentach, zgniatanie papierów.
• Ćwiczenia rozmachowe połączone z doskonaleniem technik plastycznych (malowanie farbami przy pomocy pędzla, palcami, malowanie kredkami, flamastrami, rysowanie)
• Modelowanie w plastelinie:
– Lepienie prostych kształtów wymagających wałkowania całą dłonią (kule, wałeczki, rogaliki, węże) a następnie palcem wskazującym
– Wałkowanie cienkich wałeczków z plasteliny i obwodzenie nimi figur geometrycznych, kwiatków (od prostych do bardziej skomplikowanych kształtów)
– Układanie z wałeczków plasteliny figur geometrycznych, kwiatów itp.

• Przerywanie papieru według linii prostej, kolistej,falistej.
• Nawlekanie koralików (przy pomocy sztywnego drutu)
• Wycinanie po linii prostej narysowanej (trawka, paseczki)
• Wycinanie bez linii narysowanej / na zasadzie linii
• Wycinanie kwadratu, trójkąta i prostokąta po linii, po liniach kropkowanych.

Doskonalenie sprawności grafomotorycznej

• ekspresja kierowana: rysowanie według schematu ze zwróceniem uwagi na czytelność rysunku,
• ekspresja swobodna: wyrażanie uczuć środkami plastycznymi.
• rysowanie kwadratów, trójkątów, prostokątów – odręcznie, po kratkach i za pomocą linijki,

Ćwiczenia orientacji w schemacie ciała
• Ćwiczenia w formie zabawowej utrwalające pojęcia w zakresie orientacji przestrzennej, czyli wykonywanie poleceń, np. weź prawą ręką łyżkę, kopnij piłkę lewą nogą, ułóż prawą ręka klocki, przesuń lewą nogą klocek; itp. (P. Dennison – wybrane ćwiczenia).
• Doskonalenie orientacji stronnej w odniesieniu do osoby stojącej naprzeciwko.
• Kierowanie przy pomocy pojęć: prosto, w prawo, w lewo, do przodu, do tyłu drugą osobą, tak, aby dotarł do określonego miejsca.
• Układanie przedmiotów i obrazków wg wskazówek: po prawej, po lewej, na dole, na górze, pod, nad, obok, przed, za.
• Rozpoznawanie pojęć: wielkości, kształtu i ciężaru w otaczającym świecie rzeczy, roślin, zwierząt i ludzi.
• Rozpoznawanie kierunku ruchu w stosunku do siebie i innych oraz ocena odległości przez np. rzuty piłką.
Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej

• Rozpoznawanie na obrazkach przedmiotów i czynności oraz werbalizacja (rozpoznawanie treści obrazków w krótkich ekspozycjach)
• Dobieranie par jednakowych obrazków wg stopnia trudności (obrazki stanowią identyczne pary, obrazy stanowią różne odmiany tego samego rodzaju, te same przedmioty, ale przedstawione w inny sposób).
• Składanie obrazka z rozciętych elementów, dobieranie części do całego obrazka. Układanie puzzli.
• Wskazywanie na rysunkach różnic i podobieństw, wykrywanie niedorzeczności w treści obrazków.
• Ćwiczenia na materiale geometrycznym (dowolne manipulowanie figurami, różnicowanie figur pod względem kształtu, barwy, grubości, wielkości, wyszukiwanie figur jednakowych i podobnych)
• Dobieranie par jednakowych form geometrycznych (kwadrat, trójkąt, prostokąt). Kompozycje z figur geometrycznych.
• Układanie obrazków i przedmiotów w szeregu wg kolejności w jakiej były pokazywane.
• Kończenie zaczętych rysunków.
Komunikacja językowa, wzbogacanie zasobu słownictwa

Wzbogacanie słownika biernego i czynnego poprzez:

• Słuchanie wypowiedzi innych osób
• Słuchanie utworów literackich, słuchanie i oglądanie bajek, filmów, spektakli teatralnych
• Wyjaśnianie znaczenia nieznanych wyrazów
• Swobodne i kierowane wypowiedzi na dany temat
• Poszerzanie słownictwa i rozumienie pojęć typu: pojutrze, wyżej, niżej, kwadrans, przybory szkolne

Wdrażanie do budowania kilkunastozdaniowych wypowiedzi spójnej i logicznej:

• Opowiadanie ilustracji, opisywanie przedmiotów przy jak najmniejszej pomocy nauczyciela
• Wskazywanie związków przyczynowo-skutkowych
• Samodzielne opowiadanie treści czytanki, tekstu
• Wyodrębnianie głównych postaci i zdarzeń w utworach literackich
• Swobodne wypowiadanie się na dowolny temat
• Opowiadanie przebiegu czynności przy wykonywaniu prostych zadań (np. opowiedz jakie czynności trzeba wykonać, aby zaparzyć herbatę w klasie?).

Kształtowanie umiejętności prowadzenia dialogu:

• Zachęcanie uczennicy do zadawania pytań na interesujący temat
• Układanie pytań do ilustracji
• Podtrzymywanie spontanicznych rozmów prowadzonych przez uczennice
• Wskazywanie poprawnie zbudowanych zdań pod względem gramatycznym

Kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem

• Głośne czytanie prostych zdań – zwrócenie uwagi na zmianę tonu głosu i tempo czytania
• Opowiadanie treści przeczytanej przez nauczyciela
• Ciche czytanie krótkich opowiadań, a następnie wypowiedzi ustne dotyczące treści przeczytanego tekstu
• Dobieranie odpowiednich zdań do obrazka
• Porządkowanie wyrazów w rozsypance zdaniowej
• Formułowanie pytań i odpowiedzi na podstawie tekstu
• Wypowiedzi na podstawie ilustracji.

Rozwijanie myślenia matematyczno – logicznego
• Rozwijanie prostych zadań tekstowych w oparciu o konkretne sytuacje
• Wykorzystanie gier i zabaw dydaktycznych (w tym programów komputerowych)
• Odczytywanie godzin na zegarze
• Utrwalenie nazw miesięcy (ich kolejności, zapisy rzymskiego), pór roku, miesięcy, dni tygodnia
• Liczenie pieniędzy – rozpoznawanie banknotów i bilonu, praktyczne ćwiczenia (robienie zakupów).

Rozwijanie emocji

• Rozpoznawanie, nazywanie i opisywanie różnych stanów emocjonalnych u siebie i innych
• Wyrażanie emocji przez gesty, postawy, mimikę twarzy (zabawy z lustrem, scenki, pantomimy)
• Odpowiednie reagowanie na różne sytuacje
• Wyrażanie emocji środkami plastycznymi, muzycznymi

Uspołecznianie i wdrażanie do przestrzegania obowiązujących norm społecznych

• Uczenie i wdrażanie do podejmowania współpracy z drugą osobą (podział zadań, wzajemna pomoc)
• Umiejętność brania udziału w zabawach zespołowych
• Zachęcanie do zabaw naśladowniczych, konstrukcyjnych, tematycznych
• Wdrażanie do troski o własne bezpieczeństwo podczas zajęć w klasie, unikanie niebezpiecznych narzędzi
• Reagowanie na nagłe sytuacje w klasie – informowanie o swoim złym samopoczuciu
• Kształtowanie poczucia sprawczości podejmowanych działań i odpowiedzialności za swoje czyny
• Wypełnianie określonych ról społecznych w zabawach tematycznych
• Rozumienie potrzeb innych osób
• Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą
• Omawianie scenek ilustrujących zachowania społecznie akceptowane i nieakceptowane, analiza sytuacji
• Uczenie prawidłowych reakcji i zachowań w różnych sytuacjach życiowych, głównie współżycia w klasie, grupie rówieśniczej

Kształtowanie zaradności życiowej
• umiejętność adresowania i wysyłania listu, płacenia rachunków, wypełniania prostych formularzy
• właściwe korzystanie z numerów alarmowych celem umiejętnego wezwania pomocy
• umiejętność napisania podania, np. o duplikat legitymacji szkolnej
• umiejętność rejestracji w przychodni zdrowia
• umiejętne poruszanie się po okolicy
• planowanie wydatków, racjonalne wydawanie pieniędzy

Doskonalenie umiejętności korzystania z komputera i Internetu
• wykorzystywanie w trakcie zajęć komputera jako narzędzia pracy, uczenie podstaw obsługi komputera
• korzystanie z edukacyjnych programów komputerowych
• wykorzystanie komputerowych gier logicznych
• wyszukiwanie wiadomości w Internecie

Przewidywane efekty:
• zwiększenie koncentracji uwagi
• rozwój pamięci słuchowej i wzrokowej
• podniesienie poziomu myślenia, w tym matematyczno – logicznego
• umiejętność rozpoznawania i wyrażania emocji
• poprawienie sprawności grafomotorycznej
• zrozumienie i stosowanie norm i zasad współżycia społecznego
• podniesienie poziomu koordynacji wzrokowo – ruchowej
• usprawnianie pamięci słuchowej i wzrokowej
• wzbogacenie zasobu słownictwa
• poprawienie zdolności logicznego i arytmetycznego rozumowania
• czytanie ze zrozumieniem
• poprawienie sprawności ortograficznej
• zwiększenie zaradności życiowej

Przedstawiony program zajęć rewalidacyjnych będzie modyfikowany i uzupełniany w zależności od sytuacji i potrzeb, z równoczesnym uwzględnieniem postępów czynionych przez uczennicę. Ćwiczenia umieszczone w prezentowanym przeze mnie programie są przykładowymi ćwiczeniami usprawniającymi poszczególne funkcje i mogą być one zamieniane, wzbogacane lub pomijane w zależności od potrzeb. Jednocześnie duży nacisk kładziony będzie na wyrównywanie u uczennicy braków szkolnych, systematyczne powtarzanie i utrwalanie wiadomości szkolnych. Podczas zajęć uczennica będzie miała okazję odrobienia zadań domowych oraz przygotowania się do zajęć lekcyjnych. W przypadku wcześniejszego opanowania danych umiejętności przez uczennicę możliwe będzie wprowadzanie nowych zadań w procesie rewalidacyjnym (Joanna Szymborska, edux.pl)