Przetwarzanie dźwięków a język

Przetwarzanie dźwięków odnosi się do sposobu w jaki odbieramy informacje i rozumiemy to, co słyszymy

Najpierw musimy zdekodować to, co słyszymy – tzn. rozróżnić dźwięki, np. wysokie i niskie – i poukładać je w sensowną całość złożoną ze słów i pojęć, które stara się przekazać druga osoba. Język polega na przetwarzaniu dźwięków oraz wyrażaniu myśli, pojęć i reakcji wobec innych ludzi.

„Najczęstszymi problemami przetwarzania informacji u dzieci z ASD są trudności z przetwarzaniem dźwięków i funkcją ekspresywną mowy. Czasem dzieci nie potrafią zrozumieć informacji docierających z zewnątrz, a czasem nie umieją wyrazić, co dzieje się w ich umyśle. Niektóre dzieci autystyczne mają problemy z jedną, i z drugą funkcją. Wiele normalnie rozwijających się dzieci również ma problemy z przetwarzaniem dźwięków i językiem […].

Niektóre dzieci, nawet we wczesnym dzieciństwie są w stanie rozpoznać skomplikowane schematy rytmiczne, takie jak „ba ba bi da ba ba”. Takie dzieci rozpromieniają się i ożywiają na zaskakujący dźwięk pukania na końcu tej sekwencji. W przeciwieństwie do nich inne dzieci (nawet te bez jakichkolwiek zaburzeń) bywają zdezorientowane przez ten schemat i wydają się nie reagować na ten ciąg rytmicznych dźwięków lub nie przetwarzać go. Dorośli także różnie przetwarzają dźwięki i posługują się językiem: niektórzy szczęściarze po wysłuchaniu wykładu zapamiętują większość z tego, co usłyszeli, inni natomiast potrafią zapamiętać jedynie pierwsze i ostatnie zdanie, muszą więc przeczytać dany materiał jeszcze raz, by nauczyć się go na egzamin.

Trudności w przetwarzaniu dźwięków mogą prowadzić do innych, wydawałoby się, niezwiązanych z nimi problemów. Np. dziecko, u którego zdiagnozowano destrukcyjne zaburzenia zachowania, może nie być w stanie zrozumieć poleceń, co może prowadzić do jego frustracji, to z kolei może nasilać jego zachowania agresywne. Należy podkreślić, że wiele dzieci z ASD mających problemy z przetwarzaniem dźwięków i językiem potrafi wyrazić swoje myśli i wyobraźnię rysunkami. Powinniśmy szukać każdej możliwej drogi wyrażania myśli: dla wielu dzieci jedną z takich dróg są gesty, dlatego gry w szarady umacniają w nich umiejętność przekazywania myśli. Zachęcamy rodziców do znalezienia filmów z Marcelem Marceau (lub Ireneusz Krosny),  ponieważ dzieci uwielbiają oglądać, jak wiele można przekazać przez pantomimę. Innym dzieciom pomaga rysowanie tego, co będą robić w danym dniu, ponieważ ułatwia im to zmaganie się z codziennymi wyzwaniami.

Jeśli dziecko ma problemy z przetwarzaniem dźwięków, sugerujemy aby rodzice zbadali jego słuch, aby się upewnić, że prawidłowo odbiera ono wszystkie ich zakresy. Dzieci – nawet te, które wydają się dobrze słyszeć – mogą nie odbierać dźwięków we wszystkich zakresach tak samo, w czym lekarze audiolodzy mogą im pomóc” (Greenspan, Wieder, 2014).

źródło: Stanley I. Greenspan, Serena Wieder: „Dotrzeć do dziecka z autyzmem…”, WUJ, Kraków 2014