Spostrzeganie figury i tła u uczniów z ASD

Co to jest spostrzeganie figury i tła?

Spostrzeganie figury i tła to zdolność odróżniania istotnych elementów obrazu od jego tła. Jest to kluczowa umiejętność wzrokowo-percepcyjna, która wpływa na codzienne funkcjonowanie dziecka, m.in. w zakresie:

✅ Czytania i pisania (rozpoznawanie liter i słów w tekście)

✅ Koncentracji uwagi (ignorowanie nieistotnych bodźców w otoczeniu)

✅ Koordynacji ruchowo-wzrokowej (rysowanie, malowanie, układanie klocków)

✅ Poruszania się w przestrzeni (rozpoznawanie obiektów w dynamicznym otoczeniu)

Trudności ze spostrzeganiem figury i tła u dzieci z ASD

Dzieci ze spektrum autyzmu często doświadczają trudności w:

🔹 Selekcji informacji wzrokowej – nadmierna koncentracja na szczegółach zamiast całości obrazu

🔹 Ignorowaniu zbędnych bodźców – trudności w odnalezieniu ważnych elementów w zatłoczonym tle

🔹 Analizie i interpretacji obrazów – kłopoty z dopasowywaniem kształtów i wzorców

🔹 Czytaniu i pisaniu – trudności w odróżnianiu liter o podobnych kształtach (np. „b” i „d”)

Jak wspierać rozwój percepcji figury i tła?

Aby wspomagać dzieci z ASD w rozwijaniu tej zdolności, warto stosować:

✅ Kontrastowe materiały dydaktyczne – np. czarne litery na białym tle

✅ Stopniowanie trudności – od prostych do bardziej skomplikowanych wzorców

✅ Zabawy multisensoryczne – łączenie bodźców wzrokowych, dotykowych i ruchowych

✅ Indywidualne podejście – dostosowanie ćwiczeń do potrzeb dziecka

Scenariusze zajęć rewalidacyjnych na spostrzeganie figury i tła

1. „Co się ukrywa?” – Zabawa w wyszukiwanie obrazków

🎯 Cel: Rozwijanie umiejętności wyodrębniania elementów z tła
🛠 Materiały: Obrazki z ukrytymi elementami, lupa, kolorowe mazaki
🔹 Opis: Dziecko otrzymuje ilustrację, na której ukryte są różne przedmioty. Jego zadaniem jest odnalezienie ich i zaznaczenie.

2. „Magiczne lornetki” – Selekcja bodźców wzrokowych

🎯 Cel: Wzmacnianie koncentracji i ignorowanie niepotrzebnych elementów
🛠 Materiały: Tekturowe tuby, okulary z kolorowymi foliami
🔹 Opis: Dziecko patrzy przez „magiczne lornetki” na obrazek i musi wskazać tylko konkretne elementy (np. tylko czerwone kształty, tylko zwierzęta).

3. „Znikające kształty” – Ćwiczenie analizy wzrokowej

🎯 Cel: Rozwijanie umiejętności rozpoznawania kształtów na zmiennym tle
🛠 Materiały: Kolorowe folie, rysunki z nakładającymi się kształtami
🔹 Opis: Nauczyciel pokazuje dwa obrazki – na jednym figurę widać wyraźnie, a na drugim jest ukryta w tle. Zadaniem dziecka jest odnalezienie figury.

4. „Labirynt kolorów” – Przejście przez wzory

🎯 Cel: Rozwijanie umiejętności odnajdywania ścieżek w skomplikowanych obrazach
🛠 Materiały: Karty z labiryntami, flamaster, podświetlana tablica
🔹 Opis: Dziecko musi odnaleźć ścieżkę w labiryncie, ignorując rozpraszające elementy.

5. „Czego brakuje?” – Dopasowywanie elementów

🎯 Cel: Rozwijanie percepcji wzrokowej i analizy figur
🛠 Materiały: Ilustracje z brakującymi elementami, naklejki, nożyczki
🔹 Opis: Dziecko otrzymuje obrazek z brakującymi elementami i ma za zadanie je odnaleźć i dopasować.

6. „Cienie i kształty” – Dopasowywanie sylwetek

🎯 Cel: Usprawnianie analizy figur i tła
🛠 Materiały: Latarka, wycięte kształty, ciemne tło
🔹 Opis: Nauczyciel rzutuje na ścianę cienie przedmiotów, a dziecko musi je dopasować do rzeczywistych obiektów.

Podsumowanie

Dzieci ze spektrum autyzmu mogą doświadczać trudności w rozróżnianiu figury i tła, co wpływa na ich naukę i funkcjonowanie społeczne. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pozwalają im rozwijać percepcję wzrokową, co ułatwia codzienne czynności i naukę szkolną.

📌 Chcesz więcej inspiracji? Sprawdź nasze gotowe scenariusze zajęć rewalidacyjnych na autyzmwszkole.com! 🎯