Spektrum Autyzmu (ASD) jest neurobiologicznym zaburzeniem rozwojowym, które wpływa na komunikację, interakcję społeczną oraz zachowania. Dzieci z ASD często spotykają się z wyzwaniami w rozwijaniu umiejętności językowych, w tym słownictwa. Jednak z odpowiednim wsparciem i zastosowaniem skutecznych strategii, rozwój słownikowy u dzieci z ASD może być znacząco poprawiony.

Unikalne wyzwania w rozwoju słownictwa u dzieci z ASD:

1. Trudności w komunikacji werbalnej: Dzieci z ASD mogą napotykać trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu werbalnej komunikacji. Mogą mieć ograniczone zdolności do wyrażania swoich potrzeb, uczuć czy myśli za pomocą słów.
2. Zainteresowania specyficzne i stereotypowe: Często dzieci z ASD manifestują zainteresowania szczególne, skoncentrowane na konkretnych tematach. W rezultacie ich słownictwo może być ograniczone do konkretnego obszaru zainteresowań.
3. Trudności w rozumieniu metafor i zwrotów językowych: Dla dzieci z ASD może być trudne zrozumienie abstrakcyjnych aspektów języka, takich jak metafory czy zwroty idiomatyczne.

Strategie wspierające rozwój słownikowy u dzieci z ASD:

1. Komunikacja wzrokowo-gestowa: Wykorzystywanie gestów, obrazków i wskazywania może ułatwić komunikację i zrozumienie dla dzieci z ASD. Wizualne wsparcie może sprawić, że przyswajanie nowych słów stanie się bardziej konkretne i zrozumiałe.
2. Kontekstualizacja i powtarzanie: Wprowadzanie nowych słów w konkretnym kontekście oraz systematyczne powtarzanie pomaga dzieciom z ASD w lepszym zrozumieniu i zapamiętywaniu słownictwa.
3. Zastosowanie narzędzi technologicznych: Aplikacje edukacyjne, gry edukacyjne i interaktywne materiały mogą być skutecznym narzędziem w rozwijaniu słownictwa u dzieci z ASD. Wprowadzenie elementu interakcji może sprawić, że nauka stanie się bardziej atrakcyjna.
4. Dostosowanie do zainteresowań dziecka: Wykorzystywanie zainteresowań specyficznych dziecka jako punktu wyjścia do rozwijania słownictwa może okazać się skuteczną strategią. Łączenie słów z ulubionymi tematami dziecka może zmotywować je do nauki.
5. Stymulacja wrażeń zmysłowych: Integrowanie bodźców zmysłowych w procesie nauki słownictwa może być pomocne. Wykorzystywanie zapachów, dotyku czy dźwięków w połączeniu z konkretnymi słowami może wzmocnić związek pomiędzy słowem a jego znaczeniem.
6. Praca ze specjalistą: Współpraca z terapeutą logopedą lub nauczycielem specjalnym, który ma doświadczenie w pracy z dziećmi z ASD, może dostarczyć spersonalizowanego i skutecznego wsparcia w rozwijaniu umiejętności językowych.

W podjęciu wysiłków na rzecz rozwijania słownictwa u dzieci z ASD kluczowe jest indywidualne podejście, uwzględniające ich unikalne potrzeby, zainteresowania i styl uczenia się. Skuteczne strategie wspierające rozwój językowy wprowadzają elementy zabawy i radości, co sprzyja bardziej efektywnej nauce.

Warsztaty wspierające rozwój słownikowy dzieci z ASD:

Słówka w akcji

Cel warsztatów: Wspomaganie rozwijania słownictwa, komunikacji werbalnej i interakcji językowej u dzieci z autyzmem.

1. Gra w Rytmie Słów:

• Cel: Rozwijanie umiejętności fonetycznych i słuchowych.
• Opis: Dzieci uczestniczą w grze, w której każde słowo jest wymawiane rytmicznie. Na przykład, słowo „kot” może być wymawiane jako „ko-t, ko-t”. Dzieci ruchem ciała (klaskanie, tupanie) odpowiadają na rytm słów.

2. Mapy słów:

• Cel: Rozwijanie słownictwa w kontekście konkretnych tematów.
• Opis: Każde dziecko tworzy swoją własną mapę słownictwa na wybrany temat (np. zwierzęta, jedzenie, pojazdy…). Korzystając z obrazków, kolorów i etykiet, dzieci dodają nowe słowa do swojej mapy, tworząc związek pomiędzy nimi.

3. Zabawy słowne z kostką:

• Cel: Ułatwienie przyswajania nowych słów w zabawny sposób.
• Opis: Uczestnicy rzucają kostką, a następnie wymawiają lub znajdują na kartach odpowiednią ilość słów odpowiadającą liczbie na kostce. Na przykład, jeśli wypadnie 3, dziecko musi wymienić lub znaleźć trzy słowa na temat jedzenia.

4. Gra w skojarzenia:

• Cel: Rozwijanie umiejętności łączenia słów w sensowne grupy.
• Opis: Dzieci otrzymują zestaw obrazków lub kartoniki z różnymi słowami. Zadaniem jest znalezienie skojarzeń między słowami i tworzenie małych grup. Na przykład, skojarzenie „woda”, „ryba”, „basen”.

5. Kolorowe karty zdaniowe:

• Cel: Kształtowanie zdolności tworzenia prostych zdań.
• Opis: Dzieci otrzymują karty z obrazkami i jednym zdaniem opisującym sytuację. Ich zadaniem jest ułożenie własnego zdania, używając jednego z obrazków. To ćwiczenie rozwija umiejętność składania prostych zdań i zrozumienia kontekstu słów.

6. Wielkie Puzzle Słów:

• Cel: Tworzenie związków pomiędzy słowami.
• Opis: Na dużej planszy dzieci umieszczają puzzle z obrazkami i słowami. Każdy obrazek i słowo mają swoją parę. Dzieci wspólnie układają puzzle, rozmawiając o znaczeniu słów i łącząc je ze sobą.

7. Teatr cieni ze słowami:

• Cel: Kształtowanie umiejętności związanych z opowiadaniem historii.
• Opis: Dzieci tworzą prosty teatr cieni, używając figurek i przedstawiając krótkie opowieści. W trakcie przedstawienia stymulują rozmowę, dodając nowe słowa i opisując sytuacje.

8. Zabawa w zakupy:

• Cel: Rozwijanie słownictwa związane z codziennymi czynnościami.
• Opis: Dzieci uczestniczą w symulowanej zabawie w sklep. Przydzielają sobie role, wymieniając słowa związane z zakupami. Mogą używać kart z obrazkami produktów, kasy, itp.

Wszystkie warsztaty są dostosowane do indywidualnych potrzeb dzieci z ASD, a atmosfera jest utrzymana w duchu zabawy i wspierającej interakcji. Stosowanie różnorodnych form aktywności pomaga w rozwijaniu słownictwa w sposób dostosowany do unikalnych zdolności i zainteresowań każdego uczestnika.