Indywidualny Program Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) to narzędzie, które pozwala dopasować proces edukacyjno-terapeutyczny do unikalnych potrzeb ucznia z autyzmem. Współczesne podejście do rewalidacji opiera się nie tylko na tradycyjnych metodach korekcyjnych, ale także na nowoczesnych strategiach wspierających rozwój społeczny, komunikacyjny i emocjonalny.
Dlaczego indywidualny program jest tak ważny?
Każde dziecko ze spektrum autyzmu ma odmienny profil funkcjonowania. Niektóre radzą sobie dobrze w sferze poznawczej, ale potrzebują wsparcia w komunikacji. Inne z kolei mają trudności w obszarze regulacji emocji czy w relacjach rówieśniczych.
Indywidualny program zajęć rewalidacyjnych:
- zapewnia spersonalizowaną ścieżkę wsparcia,
- pozwala na elastyczne dobieranie metod pracy,
- chroni ucznia przed przeciążeniem,
- wzmacnia mocne strony i kompensuje trudności,
- wspiera nauczycieli i terapeutów w planowaniu działań.
Elementy nowoczesnego programu rewalidacyjnego
- Diagnoza funkcjonalna
- Opiera się na obserwacji, testach funkcjonalnych oraz analizie dokumentacji (IPET, WOPFU).
- Powinna obejmować wszystkie obszary: poznawczy, społeczny, emocjonalny, komunikacyjny i sensoryczny.
- Cele ogólne i szczegółowe
- Przykład celu ogólnego: rozwój komunikacji alternatywnej.
- Cele szczegółowe: „Uczeń potrafi wskazać potrzebę za pomocą piktogramu”, „Uczeń rozpoznaje podstawowe emocje na ilustracjach”.
- Metody i formy pracy
- TEACCH – porządkowanie przestrzeni i wprowadzanie przewidywalnej struktury.
- SCERTS – nacisk na komunikację społeczną i regulację emocjonalną.
- ABA – wykorzystanie wzmocnień pozytywnych.
- Metody polisensoryczne – integracja sensoryczna, logorytmika, elementy muzykoterapii.
- Indywidualizacja materiałów
- Piktogramy, tablice komunikacyjne, aplikacje AAC.
- Zadania multimedialne, interaktywne gry edukacyjne.
- Materiały wizualne o wysokim kontraście, jeśli uczeń tego potrzebuje.
- Monitorowanie postępów
- Regularne notatki i obserwacje,
- krótkie testy funkcjonalne,
- udział rodziców i specjalistów w ewaluacji.
Przykładowe obszary działań w programie
- Komunikacja: nauka gestów, znaków, piktogramów, rozwijanie mowy funkcjonalnej.
- Umiejętności społeczne: odgrywanie scenek, trening współpracy, zabawy w parach.
- Samoregulacja: ćwiczenia oddechowe, kącik wyciszenia, techniki relaksacyjne.
- Funkcje poznawcze: zadania rozwijające pamięć roboczą, uwagę, logiczne myślenie.
- Motoryka: ćwiczenia grafomotoryczne, zadania ruchowe wspierające integrację bilateralną.
Współpraca z rodzicami i zespołem specjalistów
Nowoczesny IPZR nie może być dokumentem tworzonym „na papierze”. To żywy plan, który powinien być regularnie omawiany z rodzicami i modyfikowany w zależności od potrzeb ucznia. Wspólna praca nauczyciela, pedagoga specjalnego, logopedy, psychologa i terapeuty integracji sensorycznej daje największe efekty.
Poniżej szablon Indywidualnego Programu Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) w formacie PDF. Możesz go pobrać tutaj:
📂 Pobierz plik IPZR_szablon_autyzmwszkole_OK.pdf
Przykładowy szablon Indywidualnego Programu Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) dla ucznia ze spektrum autyzmu. To dokument wypełniany przez nauczyciela/specjalistę, który można łatwo dostosować do konkretnego dziecka.
Indywidualny Program Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR)
Imię i nazwisko ucznia: ………………………………………………………..
Klasa / grupa: ………………………………………………………..
Okres realizacji programu: od ………. do ……….
Osoba opracowująca program: ………………………………………………………..
Data opracowania: ………………………………………………………..
1. Podstawy opracowania programu
- Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego / opinia PPP
- WOPFU (Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia)
- Obserwacje nauczycieli i specjalistów
- Rozmowy z rodzicami
2. Diagnoza funkcjonalna – mocne strony i trudności
Mocne strony ucznia:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
Trudności wymagające wsparcia:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
3. Cele programu
Cele ogólne:
- Wspieranie rozwoju komunikacji (werbalnej / alternatywnej).
- Rozwijanie umiejętności społecznych i współpracy.
- Ćwiczenie samoregulacji emocjonalnej i zachowań adaptacyjnych.
- Stymulacja funkcji poznawczych (uwaga, pamięć, myślenie).
- Rozwój motoryki małej i dużej.
Cele szczegółowe (przykłady do modyfikacji):
- Uczeń potrafi wskazać emocję na obrazku (radość, smutek, złość).
- Uczeń stosuje gest/obrazek/piktogram do wyrażenia potrzeby.
- Uczeń wykonuje 3-etapowe polecenia.
- Uczeń potrafi uczestniczyć w zabawie w parze przez min. 5 minut.
- Uczeń poprawnie trzyma kredkę i odwzorowuje proste kształty.
4. Metody i formy pracy
- Strukturalizacja otoczenia i czasu (TEACCH).
- Komunikacja alternatywna i wspomagająca (AAC, PECS, piktogramy).
- Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe (Self-Reg, mindfulness dla dzieci).
- Trening Umiejętności Społecznych (TUS).
- Zajęcia polisensoryczne (muzyka, ruch, logorytmika).
- Indywidualna praca przy stoliku i zajęcia w małych grupach.
5. Środki dydaktyczne i materiały
- Pomoce wizualne: piktogramy, obrazki, tablice.
- Materiały plastyczne, gry edukacyjne, karty pracy.
- Programy multimedialne, aplikacje edukacyjne.
- Przybory do ćwiczeń ruchowych (piłki, obręcze, maty).
6. Monitorowanie i ewaluacja
- Systematyczne notatki z zajęć.
- Arkusz obserwacji postępów ucznia.
- Spotkania zespołu nauczycieli i specjalistów co 3 miesiące.
- Współpraca z rodzicami (konsultacje, przekazywanie wskazówek).
7. Uwagi końcowe
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
Podsumowanie
Indywidualny program zajęć rewalidacyjnych dla ucznia ze spektrum autyzmu jest fundamentem skutecznego wsparcia w szkole. Współczesne podejście łączy metody klasyczne z nowoczesnymi technologiami, stawia na komunikację, emocje i relacje, a nie tylko na „korygowanie deficytów”. To narzędzie, które nie tylko wspiera rozwój dziecka, ale także ułatwia nauczycielom codzienną pracę.
#arkusz #ASD #Asperger #aspiepozytywni #AspieZaklinaczka #autyzm #czytanie #dostosowanie #edukacja #emocje #IPET #kolorowanie #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #mindfulness #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #pozytywnyprzekazwspektrum #premium #przedszkole #psycholog #rewalidacja #rozwój #scenariusz #sensoryka #SI #społeczne #SylwiaBagińska #szkoła #terapia #tus #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zajęcia #ZespółAspergera #zmysły #ćwiczenia
autyzmwszkole.com 