Czym różnią się te dwa pojęcia, jak zmieniła się klasyfikacja diagnostyczna ASD i jakie wsparcie jest najlepsze dla osób z tymi diagnozami.

Autyzm wysokofunkcjonujący (HFA) i zespół Aspergera (ZA) to dwa terminy, które przez lata były używane zamiennie w kontekście spektrum autyzmu (ASD). Jednak istnieją między nimi istotne różnice, zwłaszcza w kontekście diagnostyki, funkcjonowania społecznego oraz podejścia do terapii. W niniejszym artykule przyjrzymy się szczegółowo, czym różni się autyzm wysokofunkcjonujący od zespołu Aspergera i jak zmieniało się podejście do ich klasyfikacji.

1. Definicje i klasyfikacja

Zespół Aspergera

Zespół Aspergera (ZA) był przez lata klasyfikowany jako oddzielne zaburzenie neurorozwojowe. W klasyfikacji ICD-10 i DSM-IV charakteryzował się:
✅ Brakiem opóźnień w rozwoju mowy i funkcji poznawczych.
✅ Trudnościami w interakcjach społecznych.
✅ Stereotypowymi, powtarzalnymi zachowaniami oraz intensywnymi, wąskimi zainteresowaniami.

Osoby z ZA często wykazywały wysokie zdolności intelektualne i rozwiniętą mowę, jednak miały trudności w rozumieniu subtelnych aspektów komunikacji, takich jak ironia czy metafory.

Autyzm wysokofunkcjonujący (HFA)

Autyzm wysokofunkcjonujący nie jest oficjalnym terminem diagnostycznym, lecz określeniem używanym do opisania osób z ASD, które funkcjonują na poziomie pozwalającym im na samodzielność i rozwój w standardowym systemie edukacyjnym.

Najważniejsze cechy HFA:
✅ Możliwe opóźnienia w rozwoju mowy w dzieciństwie.
✅ Wysoki poziom inteligencji (IQ w normie lub powyżej przeciętnej).
✅ Problemy w interakcjach społecznych, podobnie jak w ZA.
✅ Silne rutyny, powtarzalne zachowania i intensywne zainteresowania.

2. Główne różnice między HFA a zespołem Aspergera

3. Nowoczesne podejście diagnostyczne

Obecnie w klasyfikacji DSM-5 (Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne) oraz ICD-11 (Światowa Organizacja Zdrowia) zarówno zespół Aspergera, jak i autyzm wysokofunkcjonujący zostały włączone do jednej kategorii zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD). Zamiast osobnych diagnoz stosuje się podział na poziomy wsparcia:

1️⃣ Poziom 1 (niskie wsparcie) – Odpowiada osobom wcześniej klasyfikowanym jako ZA lub HFA.
2️⃣ Poziom 2 (umiarkowane wsparcie) – Osoby wymagające większej pomocy w funkcjonowaniu społecznym.
3️⃣ Poziom 3 (wysokie wsparcie) – Osoby z ciężką postacią autyzmu, wymagające całodobowej opieki.

4. Edukacja i wsparcie dla dzieci z HFA i ZA

Dzieci z ASD na poziomie funkcjonowania odpowiadającym ZA lub HFA mogą uczęszczać do szkół ogólnodostępnych, ale wymagają dostosowania metod nauczania:

🎯 Indywidualne podejście – dostosowanie programu edukacyjnego do potrzeb ucznia.
🎯 Trening umiejętności społecznych (TUS) – nauka interakcji i komunikacji.
🎯 Wsparcie sensoryczne – możliwość korzystania z wyciszonych miejsc, przerw sensorycznych.
🎯 Regularna współpraca ze specjalistami – psycholog, terapeuta integracji sensorycznej, logopeda.

5. Perspektywy na przyszłość

🔍 Postęp w diagnostyce – Dzięki nowoczesnym narzędziom, takim jak badania genetyczne czy neuroobrazowanie, możliwe jest coraz lepsze zrozumienie różnic w funkcjonowaniu osób z ASD.
🔍 Rozwój terapii behawioralnych – Terapie dostosowane do indywidualnych potrzeb, np. terapia poznawczo-behawioralna (CBT), są coraz skuteczniejsze w pomaganiu osobom z HFA i ZA w codziennym funkcjonowaniu.
🔍 Lepsza świadomość społeczna – Coraz większa liczba kampanii społecznych pomaga w akceptacji osób z ASD, co przekłada się na lepsze warunki edukacyjne i zawodowe.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ):

1. Czy zespół Aspergera nadal istnieje jako diagnoza?

Nie. W najnowszych klasyfikacjach (DSM-5 i ICD-11) ZA jest częścią spektrum autyzmu (ASD) i nie funkcjonuje jako osobna jednostka diagnostyczna ale często używa się tej nazwy w polskich szkołach nie wzorując się na amerykańskich klasyfikacjach tylko na krajowych czyli autyzm i Zespół Aspergera.

2. Czy autyzm wysokofunkcjonujący to oficjalna diagnoza?

Nie. Jest to termin potoczny, który nie znajduje się w oficjalnych klasyfikacjach medycznych.

3. Jakie są kluczowe różnice między ZA a HFA?

Główna różnica to rozwój mowy – w ZA brak opóźnień, natomiast w HFA mogą występować opóźnienia we wczesnym dzieciństwie.

4. Czy osoba z zespołem Aspergera może funkcjonować samodzielnie?

Tak, wiele osób z ZA jest w pełni samodzielnych, pracuje i zakłada rodziny, choć mogą mieć trudności w relacjach społecznych.

5. Jakie są najlepsze metody wsparcia dla dzieci z HFA i ZA?

Indywidualne podejście edukacyjne, trening umiejętności społecznych, wsparcie sensoryczne oraz terapia poznawczo-behawioralna.

Podsumowanie

Chociaż różnice między autyzmem wysokofunkcjonującym a zespołem Aspergera istnieją, współczesna diagnostyka traktuje je jako części wspólnego spektrum autyzmu. Dzięki coraz lepszemu zrozumieniu tych zaburzeń możliwe jest skuteczniejsze wspieranie osób z ASD w codziennym życiu, edukacji i pracy.

📌 Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o autyzmie i wsparciu dla uczniów z ASD, odwiedź 👉 autyzmwszkole.com i śledź nasze najnowsze artykuły.