Rozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji, introspekcji i świadomości u dzieci ze spektrum autyzmu.
Cel: Pomóc dzieciom w identyfikacji i wyrażaniu własnych emocji oraz rozwijaniu umiejętności introspekcji i samoświadomości.
Materiały: Zeszyt lub notatnik, kredki, długopisy, naklejki (opcjonalnie).
Instrukcja:
- Wprowadzenie do Księgi Emocji:
- Zacznij od wyjaśnienia dziecku, czym jest Księga Emocji. Powiedz, że będzie to specjalne miejsce, gdzie może rysować i pisać o swoich uczuciach.
- Pokaż przykłady, jak można rysować różne sytuacje i emocje.
- Wybór i personalizacja księgi:
- Wybierz zeszyt lub notatnik, który stanie się Księgą Emocji dziecka. Pozwól dziecku ozdobić okładkę naklejkami, rysunkami czy innymi elementami, aby poczuło, że to jego osobista księga.
- Codzienne wpisy:
- Zachęcaj dziecko do codziennych wpisów. Każdego dnia dziecko powinno rysować lub pisać o jednej sytuacji, która wywołała u niego silne emocje.
- Jeśli dziecko ma trudności z wyborem sytuacji, możesz zadawać pytania pomocnicze, takie jak: „Co dzisiaj sprawiło, że byłeś smutny/radosny/zaskoczony?”
- Rysowanie emocji:
- Poproś dziecko, aby narysowało sytuację, w której doświadczyło danej emocji. Na przykład, jeśli dziecko czuło radość podczas zabawy z przyjacielem, może narysować tę sytuację.
- Pomóż dziecku nazwać emocję i zapisz ją obok rysunku (np. „radość”, „smutek”).
- Opisywanie emocji:
- Jeśli dziecko potrafi pisać, zachęć je do napisania krótkiego opisu sytuacji i tego, co czuło. Na przykład: „Dzisiaj bawiłem się z Tomkiem w piaskownicy. Byłem bardzo szczęśliwy, bo zbudowaliśmy razem wielki zamek.”
- Dla młodszych dzieci lub tych, które mają trudności z pisaniem, możesz zapisać ich słowa pod rysunkiem.
- Refleksja i Omówienie:
- Regularnie przeglądaj z dzieckiem jego Księgę Emocji. Pytaj o jego uczucia i sytuacje, które rysowało. Dzięki temu dziecko będzie mogło lepiej zrozumieć swoje emocje i nauczyć się je rozpoznawać.
- Omówcie, jak różne emocje wpływają na ich zachowanie i co można zrobić, aby poradzić sobie z trudnymi emocjami.
- Dodawanie nowych emocji:
- Z czasem wprowadzaj nowe emocje do Księgi Emocji. Możesz zacząć od podstawowych emocji (radość, smutek, złość, strach, zaskoczenie), a następnie dodawać bardziej złożone (duma, wstyd, zazdrość).
- Pokaż dziecku, że wszystkie emocje są ważne i że warto je rozpoznawać i wyrażać.
- Nagrody i pozytywne wzmocnienie:
- Po zakończeniu każdego tygodnia lub miesiąca, nagradzaj dziecko za jego pracę nad Księgą Emocji. Może to być mała nagroda, jak naklejka, dodatkowy czas na zabawę lub wspólne wyjście na lody.
- Pozytywne wzmocnienie motywuje dziecko do dalszej pracy nad rozwojem swoich umiejętności emocjonalnych.
Przykładowe strony z Księgi Emocji:
- Dzień 1: Radość
- Rysunek: Dziecko bawiące się z psem w ogrodzie.
- Opis: „Dzisiaj bawiłem się z moim psem w ogrodzie. Byłem bardzo szczęśliwy, bo piesek łapał wszystkie piłki, które mu rzucałem.”
- Dzień 2: Smutek
- Rysunek: Dziecko siedzące samotnie na ławce.
- Opis: „Dzisiaj byłem smutny, bo mój najlepszy przyjaciel nie przyszedł do szkoły. Nie miałem z kim się bawić na przerwie.”
- Dzień 3: Złość
- Rysunek: Dziecko z marszczonymi brwiami i zaciskającymi się pięściami.
- Opis: „Dzisiaj byłem zły, bo brat zabrał mi moją ulubioną zabawkę i nie chciał jej oddać.”
- Dzień 4: Strach
- Rysunek: Dziecko chowające się za drzwiami.
- Opis: „Dzisiaj byłem przestraszony, kiedy w domu zgasło światło i było bardzo ciemno.”
Podsumowanie ćwiczenia:
Księga Emocji to skuteczne narzędzie do rozwijania umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji. Regularne wpisy pomagają dziecku zrozumieć swoje uczucia, uczą je introspekcji oraz rozwijają zdolność do refleksji nad własnymi doświadczeniami. Dzięki temu dziecko staje się bardziej świadome swoich emocji i lepiej radzi sobie w sytuacjach społecznych.









































