Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny: Wsparcie ucznia z ASD w szkole

Praca z uczniem ze spektrum autyzmu wymaga stworzenia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET) oraz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU). Dokumenty te są podstawą dostosowania wymagań edukacyjnych oraz wsparcia terapeutycznego dla dziecka z autyzmem w szkole. W tym artykule omówimy, jak stworzyć IPET i WOPFU dla ucznia ze spektrum autyzmu oraz podamy przykładowy plan, który można dostosować do indywidualnych potrzeb ucznia.

Co to jest IPET?

Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET) to dokument, który powstaje na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Jego celem jest stworzenie odpowiedniego środowiska edukacyjnego oraz terapeutycznego, które wspiera rozwój dziecka z autyzmem. IPET obejmuje:

1. Cele edukacyjne – dopasowane do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia.
2. Metody i formy pracy – uwzględniające specyficzne trudności i mocne strony dziecka.
3. Zakres wsparcia terapeutycznego – zajęcia terapeutyczne, które pomagają w rozwoju emocjonalnym i społecznym.
4. Dostosowanie treści programowych – indywidualne podejście do edukacji ucznia.

Co to jest WOPFU?

Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia (WOPFU) to ocena, którą przygotowuje zespół specjalistów na podstawie obserwacji oraz pracy z uczniem. Dokument ten jest aktualizowany regularnie, zazwyczaj co pół roku lub rok, w zależności od potrzeb. WOPFU ma na celu określenie mocnych stron ucznia, trudności oraz obszarów, w których potrzebuje on dodatkowego wsparcia.

IPET dla ucznia ze spektrum autyzmu – kroki po kroku

1. Ocena sytuacji wyjściowej – Na podstawie WOPFU oraz diagnozy zespołu specjalistów należy określić poziom funkcjonowania ucznia. Zwróć uwagę na jego trudności komunikacyjne, społeczne, emocjonalne oraz poznawcze.
2. Cele edukacyjno-terapeutyczne – Cele muszą być dostosowane do możliwości dziecka. Mogą obejmować m.in. poprawę komunikacji, rozwój umiejętności społecznych, zwiększenie samodzielności w codziennych sytuacjach.
3. Formy i metody pracy – Dla ucznia ze spektrum autyzmu zaleca się stosowanie:
   • Zajęć indywidualnych z terapeutą,
   • Zajęć grupowych w małych grupach,
   • Wizualnych wspomagaczy (piktogramy, schematy),
   • Techniki samoregulacji emocjonalnej.
4. Współpraca z rodzicami – Kluczowe jest regularne informowanie rodziców o postępach ucznia i angażowanie ich w proces terapeutyczny, aby mogli wspierać dziecko także w domu.

WOPFU dla ucznia ze spektrum autyzmu – kluczowe elementy

1. Mocne strony ucznia – Określ, jakie umiejętności i zainteresowania posiada dziecko. Może to być np. dobra pamięć wzrokowa, zainteresowanie technologią czy predyspozycje artystyczne.
2. Trudności i potrzeby edukacyjne – Zidentyfikuj obszary, w których dziecko ma trudności, np. komunikacja werbalna, rozumienie emocji, adaptacja do nowych sytuacji.
3. Zalecenia terapeutyczne – Wprowadź regularne zajęcia terapeutyczne, takie jak logopedia, terapia sensoryczna, terapia zajęciowa. Należy też zadbać o dostosowanie środowiska szkolnego do potrzeb dziecka (np. ciche, zorganizowane miejsce pracy, unikanie nadmiaru bodźców).

Przykładowy IPET i WOPFU dla ucznia ze spektrum autyzmu

Przykład IPET:

Uczeń: Jan Kowalski
Klasa: II SP
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego: TAK

Cele edukacyjno-terapeutyczne:

1. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych poprzez naukę korzystania z alternatywnych metod komunikacji (np. obrazki, komunikatory).
2. Wzmocnienie umiejętności społecznych poprzez uczestnictwo w zajęciach grupowych (gry zespołowe, wspólne zadania).
3. Poprawa samodzielności w codziennych czynnościach (np. samoobsługa, przygotowanie prostych zadań).

Metody i formy pracy:

1. Zastosowanie indywidualnych kart pracy z wizualnym wsparciem.
2. Ustalanie stałego planu dnia, co ułatwia dziecku przewidywanie działań.
3. Regularne przerwy sensoryczne dostosowane do potrzeb dziecka.

Wsparcie terapeutyczne:

1. Zajęcia z logopedą dwa razy w tygodniu (30 minut).
2. Terapia zajęciowa trzy razy w tygodniu (45 minut).
3. Zajęcia z pedagogiem specjalnym raz w tygodniu (45 minut).

Przykład WOPFU:

Mocne strony ucznia:

• Zainteresowanie komputerami i technologią.
• Dobra pamięć wzrokowa.
• Skłonność do działań manualnych (układanie klocków, rysowanie).

Trudności ucznia:

• Trudności w nawiązywaniu kontaktu werbalnego z rówieśnikami.
• Reagowanie nadmiernym stresem w nowych sytuacjach.
• Problemy z koncentracją podczas dłuższych zadań.

Zalecenia terapeutyczne:

• Regularne wprowadzanie przerw w trakcie zajęć (przerwy sensoryczne).
• Wsparcie nauczyciela wspomagającego podczas zajęć.
• Wprowadzenie alternatywnych metod komunikacji (piktogramy).

Podsumowanie

Tworzenie IPET i WOPFU dla ucznia ze spektrum autyzmu wymaga szczegółowej analizy jego mocnych stron oraz obszarów, w których potrzebuje wsparcia. Każde dziecko jest inne, dlatego tak ważne jest indywidualne podejście i regularna współpraca między szkołą, terapeutami oraz rodzicami. Prawidłowo skonstruowane dokumenty pomagają w optymalnym wsparciu rozwoju dziecka, co przekłada się na jego sukcesy edukacyjne i społeczne.