Jak Sporządza się Wielospecjalistyczną Ocenę Poziomu Funkcjonowania dziecka z autyzmem: Proces, przykłady i metody

Wprowadzenie

Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania (WOPFU) dziecka z autyzmem to kompleksowy proces, który umożliwia zrozumienie specyficznych potrzeb i umiejętności dziecka. Jest to fundament do opracowania indywidualnych programów terapeutycznych i edukacyjnych. Proces ten angażuje zespół specjalistów, którzy współpracują, aby dostarczyć wszechstronny obraz funkcjonowania dziecka w różnych sferach życia. W tym artykule przedstawimy, jak przeprowadza się taką ocenę, z przykładami i anegdotami, które ilustrują jej praktyczne zastosowanie, nawiązując do wzoru WOPFU z dokumentu.

1. Etap przygotowawczy

Cel: Zebranie wstępnych informacji o dziecku, wywiady z rodzicami i nauczycielami.

Opis: Proces rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z rodzicami oraz nauczycielami dziecka. Celem jest zrozumienie tła rodzinnego, historii rozwoju dziecka oraz obecnych wyzwań i mocnych stron.

Podczas wywiadu z rodzicami Janka, mama opowiedziała o niezwykłej zdolności syna do zapamiętywania szczegółów z książek, które mu czyta. „Janek potrafi przytoczyć całe strony z książek, które czytaliśmy miesiące temu, ale ma trudności z nawiązaniem rozmowy na temat tych historii” – powiedziała. Ten szczegół był ważnym punktem wyjścia do dalszej oceny jego zdolności poznawczych.

2. Ocena psychologiczna

Cel: Zrozumienie funkcji poznawczych i emocjonalnych dziecka.

Opis: Psycholog przeprowadza standardowe testy oceniające zdolności poznawcze, takie jak myślenie, pamięć, koncentracja oraz funkcjonowanie emocjonalne i społeczne.

Przykład: Janek uczestniczy w testach, które oceniają jego zdolności logicznego myślenia i rozwiązywania problemów. Psycholog zauważa, że Janek ma doskonałą pamięć wzrokową, ale trudności z przetwarzaniem informacji słuchowych.

Podczas jednego z testów, psycholog pokazał Jankowi serię obrazków, które miał zapamiętać i odtworzyć później. Janek nie tylko odtworzył wszystkie obrazki z niesamowitą dokładnością, ale również opisał szczegóły, które umknęły psychologowi, jak kolory tła czy drobne elementy na rysunkach.

3. Ocena pedagogiczna

Cel: Ocena umiejętności szkolnych dziecka.

Opis: Pedagog ocenia umiejętności szkolne, takie jak czytanie, pisanie i liczenie. Analizuje, jak dziecko radzi sobie z zadaniami edukacyjnymi i jakie ma trudności.

Przykład: Janek ma trudności z pisaniem ze względu na słabą motorykę małą, ale dobrze radzi sobie z matematyką. Pedagog dostosowuje zadania, aby pomóc Jankowi w rozwijaniu tych umiejętności.

Podczas jednej z lekcji, pedagog zauważył, że Janek rysuje skomplikowane figury geometryczne na marginesach swojego zeszytu. Kiedy zapytał Janka, co to jest, chłopiec odpowiedział: „To moje miasto z klocków Lego”. Ten kreatywny sposób myślenia wskazał na potencjał Janka do myślenia przestrzennego i logicznego.

4. Ocena logopedyczna

Cel: Ocena mowy i zdolności komunikacyjnych.

Opis: Logopeda przeprowadza ocenę artykulacji, zasobu słownictwa oraz zdolności komunikacyjnych dziecka. Analizuje, jak dziecko komunikuje swoje potrzeby i rozumie mowę.

Przykład: Janek ma trudności z artykulacją pewnych dźwięków i budowaniem zdań. Logopeda pracuje z nim nad poprawą artykulacji i rozwijaniem umiejętności budowania zdań.

Na jednej z sesji, logopeda poprosił Janka o wymyślenie historii na podstawie obrazków. Janek, który zwykle mówił mało, opowiedział historię o kosmicznej podróży swojego ulubionego bohatera z kreskówki. Było to nie tylko ćwiczenie językowe, ale także okazja do zobaczenia, jak bogata jest jego wyobraźnia.

5. Ocena Terapii Zajęciowej

Cel: Ocena zdolności motorycznych i funkcji samodzielnych.

Opis: Terapeuta zajęciowy ocenia zdolności motoryczne dziecka, w tym koordynację ruchową, równowagę i zdolności manualne. Analizuje, jak dziecko radzi sobie z codziennymi czynnościami.

Przykład: Janek ma trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów rękami. Terapeuta zajęciowy opracowuje program ćwiczeń, które pomagają mu poprawić motorykę małą.

Podczas jednej z sesji, terapeuta zauważył, że Janek z pasją buduje modele z klocków Lego. Wykorzystując to zainteresowanie, terapeuta wprowadził ćwiczenia motoryczne z wykorzystaniem klocków, co sprawiło, że Janek był bardziej zmotywowany do udziału w terapii.

6. Ocena Integracji Sensorycznej

Cel: Ocena przetwarzania bodźców sensorycznych.

Opis: Terapeuta integracji sensorycznej ocenia, jak dziecko przetwarza i reaguje na różne bodźce sensoryczne, takie jak dotyk, dźwięk i ruch.

Przykład: Janek jest nadwrażliwy na głośne dźwięki i ma problemy z przetwarzaniem bodźców dotykowych. Terapeuta opracowuje program, który pomaga mu lepiej radzić sobie z tymi wyzwaniami.

Na jednej z sesji, terapeuta zauważył, że Janek jest bardzo zafascynowany piaskiem kinetycznym. Wprowadzenie zabaw z piaskiem kinetycznym pomogło Jankowi w lepszym przetwarzaniu bodźców dotykowych, a jednocześnie sprawiało mu ogromną radość.

7. Podsumowanie i planowanie dalszych działań

Cel: Zintegrowanie wyników oceny i opracowanie indywidualnego planu terapeutycznego.

Opis: Po zakończeniu wszystkich ocen, zespół specjalistów spotyka się, aby omówić wyniki i opracować Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET) dla dziecka.

Przykład: Na podstawie wielospecjalistycznej oceny, zespół opracował dla Janka IPET, który uwzględnia jego mocne strony, takie jak pamięć wzrokowa i umiejętności matematyczne, oraz obszary wymagające wsparcia, takie jak komunikacja werbalna i motoryka mała.

Podczas jednego z takich spotkań, mama Janka podzieliła się historią, jak Janek spontanicznie zaczął opowiadać bajki młodszemu bratu. To pokazuje, jak terapia wpływa na jego codzienne życie i relacje rodzinne.

Podsumowanie

Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania dziecka z autyzmem jest procesem kompleksowym i wymagającym współpracy wielu specjalistów. Każdy krok w ocenie dostarcza cennych informacji, które łączą się w pełny obraz funkcjonowania dziecka. Przykłady i anegdoty pokazują, jak ważne jest indywidualne podejście i uwzględnienie unikalnych potrzeb każdego dziecka. Dzięki temu można opracować skuteczne plany terapeutyczne, które wspierają rozwój dziecka i pomagają mu w pełnym uczestnictwie w życiu społecznym i edukacyjnym.

Mocne i „słabe” strony na przykładzie Janka

Dokumentacja taka jak WOPFU za I semestr zawiera szczegółową analizę różnych obszarów funkcjonowania dziecka, takich jak:

1. Funkcjonowanie poznawcze:
   • Mocne strony: Doskonała pamięć wzrokowa, zdolności logicznego myślenia, talent do rozwiązywania problemów matematycznych.
   • Słabe strony: Trudności z przetwarzaniem informacji słuchowych, ograniczona koncentracja przy zadaniach werbalnych.
2. Funkcjonowanie emocjonalne i społeczne:
   • Mocne strony: Zdolność do nawiązywania kontaktu wzrokowego, okazjonalne inicjowanie interakcji społecznych.
   • Słabe strony: Trudności w rozumieniu i wyrażaniu emocji, problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji rówieśniczych.
3. Funkcjonowanie motoryczne:
   • Mocne strony: Dobra koordynacja dużych ruchów, zainteresowanie aktywnościami fizycznymi.
   • Słabe strony: Trudności z motoryką małą, precyzyjnymi ruchami rękami.
4. Funkcjonowanie komunikacyjne:
   • Mocne strony: Bogata wyobraźnia, umiejętność opowiadania historii.
   • Słabe strony: Problemy z artykulacją, ograniczone zasoby słownictwa.
5. Funkcjonowanie sensoryczne:
   • Mocne strony: Zdolność do angażowania się w aktywności sensoryczne, takie jak zabawy z piaskiem kinetycznym.
   • Słabe strony: Nadwrażliwość na głośne dźwięki, trudności z przetwarzaniem bodźców dotykowych.

Dokumenty takie jak WOPFU pomagają zidentyfikować te mocne i słabe strony, co jest kluczowe dla opracowania indywidualnych strategii terapeutycznych i edukacyjnych, które wspierają harmonijny rozwój dziecka.