„Od­kry­łem, że mogę z na­bożną czcią po­wta­rzać, na tyle, na ile to moż­liwe, każdy po­je­dyn­czy ele­ment dnia, aby mieć pew­ność, że bę­dzie on miły i po­zy­tywny, a nie prze­ro­dzi się w chaos i hor­ror, które czy­hają na mnie po­ten­cjal­nie co­dzien­nie.
Na przy­kład: lu­bię rano cho­dzić na spa­cery. Oso­bie, która po­ru­sza się ma­łymi krocz­kami po li­nie sple­cio­nej z au­ty­zmu i ADHD, po­trzeba odro­biny re­gu­lar­nych ćwi­czeń i spa­la­nia ener­gii jest nie­zwy­kle istotna, a sam spa­cer gwa­ran­tuje po­prawę mo­jego na­stroju oraz nasta­wie­nia do roz­po­czy­na­ją­cego się dnia. Jed­nak cho­dzi też o coś wię­cej. Za­wsze za­czynam swój spa­cer, idąc w tym sa­mym kie­runku – po wyj­ściu z domu skrę­cam w lewo. W moim prze­ko­na­niu pój­ście w prawo by­łoby za­pro­sze­niem do ka­ta­strofy. Nie­któ­rzy w podobny spo­sób uni­kają prze­cho­dze­nia pod dra­biną lub kła­dze­nia no­wych bu­tów na stole. Na­stęp­nie sprawy przy­bie­rają nieco ko­miczny ob­rót i za­czy­nają się kom­pli­ko­wać.
Oczy­wi­ście prze­sze­dłem pra­wie każdą ulicę i alejkę w moim mie­ście; spa­ce­ro­wa­nie to rów­nież mój dy­żurny lek na mi­grenę i kla­ste­rowe bóle głowy – znam więc wiele tras. Podczas spa­ce­rów mój we­wnętrzny sys­tem na­wi­ga­cji sa­te­li­tar­nej oce­nia każde skrzyżowa­nie na pod­sta­wie tego, jak mi się ostat­nio po­wo­dziło: czy cho­dze­nie po Dal­las Road po­mo­gło lub zbie­gło się z po­zy­tyw­nymi my­ślami lub uczu­ciami, czy było ele­men­tem jed­nego z mo­ich rzad­kich „do­brych dni”? Je­śli tak, to…” ~Pete’a Wharmby

Rutyny odgrywają kluczową rolę w życiu osób ze spektrum autyzmu, zapewniając nie tylko poczucie stabilności, ale także kontrolę nad otoczeniem i samopoczuciem. W oparciu o fragment z książki „Atypowy” autorstwa Pete’a Wharmby’ego przedstawiony na wstępie można zauważyć, jak istotne jest dla nich powtarzanie codziennych czynności w sposób precyzyjny i uporządkowany.

Na przykładzie porannej rutyny spaceru, można dostrzec, jak ważne jest dla osób w spektrum utrzymanie pewnego rygoru i kontynuowanie działań zgodnie z ustalonymi schematami. Dla nich nawet drobne odstępstwo od rutyny może być trudne do zaakceptowania, dlatego tak istotne jest, aby każdy element dnia był planowany i wykonywany w sposób przewidywalny.

Dodatkowo, powtarzalność czynności, takich jak spacer, może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie i nastrój. Dla wielu osób z ASD, utrzymanie spójności i regularności w codziennych aktywnościach może zapobiec uczuciu chaosu i lęku. W ten sposób, rutyny stają się nie tylko formą organizacji życia, ale również narzędziem samopomocy i samoopieki.

Jednakże, dla niektórych osób, rutyny mogą przybrać skrajne formy, prowadząc do zachowań obsesyjno-kompulsywnych. Takie zachowania, jak konieczność chodzenia w określonym kierunku podczas spaceru czy unikanie drobnych zmian w otoczeniu, mogą być dla nich niezbędne do zachowania poczucia bezpieczeństwa i kontroli nad sytuacją.

Warto zauważyć, że rutyny nie są jedynie mechanizmem obronnym, ale także formą samoopieki i radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi. Dla wielu osób ze spektrum autyzmu, rutynowe czynności stanowią sposób na regulację emocji i redukcję stresu, co przekłada się na ogólne zadowolenie z życia i lepsze funkcjonowanie w codziennych sytuacjach.

W związku z tym, zrozumienie i akceptacja rutyn osób ze spektrum autyzmu jest kluczowe dla budowania pozytywnych relacji i wspierania ich w codziennym życiu. Dla wielu z nich, rutyny są nie tylko sposobem na przetrwanie, ale również źródłem siły i stabilności w dynamicznym i często trudnym świecie.