Mindfulness, znane również jako uważność, jest praktyką, która skupia uwagę na teraźniejszym momencie. Ta technika, wywodząca się z tradycji buddyjskiej, zdobywa coraz większą popularność jako skuteczna forma terapii w różnych kontekstach, w tym również przy wsparciu dzieci ze spektrum autyzmu. Mindfulness przynosi szereg korzyści, wpływając pozytywnie na sferę emocjonalną, społeczną i poznawczą dzieci, umożliwiając im lepsze radzenie sobie z trudnościami.

Wpływ mindfulness na dzieci ze spektrum autyzmu

1. Regulacja emocji:

Mindfulness pomaga dzieciom ze spektrum autyzmu w rozpoznawaniu i regulowaniu swoich emocji. Ćwiczenia oddechowe i skupienie na teraźniejszości pozwalają na zrozumienie i kontrolę reakcji emocjonalnych, co jest kluczowe w sytuacjach stresujących czy trudnych.

2. Poprawa spostrzegania sensorycznego:

Dzieci ze spektrum autyzmu często doświadczają wrażliwości sensorycznej. Praktyki mindfulness pomagają im bardziej świadomie reagować na bodźce zewnętrzne, poprawiając tolerancję na różne bodźce sensoryczne.

3. Rozwijanie Umiejętności Społecznych:

Mindfulness sprzyja kształtowaniu umiejętności społecznych poprzez skupienie uwagi na obecnej chwili podczas interakcji z innymi. To może pomóc w lepszym zrozumieniu sytuacji społecznych i poprawie komunikacji.

4. Zmniejszanie lęków:

Dzieci ze spektrum autyzmu często doświadczają lęków związanych z niepewnością w otoczeniu czy zmianami. Praktyki mindfulness, zwłaszcza te skoncentrowane na akceptacji teraźniejszości, mogą pomóc w zmniejszeniu poziomu lęku.

Wykorzystanie mindfulness w terapii dzieci ze spektrum autyzmu

1. Dostosowane ćwiczenia mindfulness:

Dostosowane i spersonalizowane ćwiczenia mindfulness, uwzględniające indywidualne potrzeby i preferencje dzieci ze spektrum autyzmu, są kluczowe. To może obejmować łagodne bodźce sensoryczne, takie jak dotyk czy dźwięk.

2. Struktura i powtarzalność:

Dzieci ze spektrum autyzmu często korzystają z rutyny i struktury. Wprowadzenie mindfulness w formie powtarzalnych sesji, które odbywają się regularnie, może zbudować poczucie bezpieczeństwa.

3. Uwzględnianie zmysłów:

Wprowadzanie technik mindfulness uwzględniających zmysły, takie jak skupienie na oddechu, dźwiękach czy dotyku, może być skuteczne. Dzieci mogą nauczyć się korzystać z tych zmysłów jako narzędzi do uspokajania się i koncentracji.

4. Współpraca z rodzicami:

Włączenie rodziców do procesu terapii mindfulness jest kluczowe. Nauczanie rodziców praktyk, które mogą stosować w codziennym życiu z dzieckiem, sprawia, że mindfulness staje się integralną częścią otoczenia dziecka.

Mindfulness, odpowiednio dostosowane do potrzeb dzieci ze spektrum autyzmu, może stanowić cenne narzędzie w terapii, wspierając rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy. Skupienie na teraźniejszości przynosi korzyści, umożliwiając dzieciom lepsze zrozumienie siebie i otaczającego świata, co w konsekwencji wspiera ich ogólny rozwój.

Sesja mindfulness dla ucznia ze spektrum autyzmu – przykład

Terapeuta: Witaj! Dziś skupimy się na sesji mindfulness, która może pomóc w zrelaksowaniu umysłu. Zaczniemy od czegoś prostego. Proszę zamknij oczy i zrób kilka głębokich, spokojnych oddechów.

Uczeń: (Zamyka oczy i oddycha głęboko)

Terapeuta: Teraz zwróć uwagę na swoje ciało. Jakie odczucia pojawiają się w twoim ciele podczas oddychania?

Uczeń: Czuję, jak wdech i wydech wpływają na moje brzuch i klatkę piersiową.

Terapeuta: Świetnie. To doskonały sposób na skoncentrowanie się na chwili. Kontynuuj oddychanie spokojnie i zauważ, jak się to czuje. Teraz przenieśmy uwagę na dźwięki w otoczeniu. Co słyszysz?

Uczeń: Słyszę delikatne szumy, chyba od klimatyzacji.

Terapeuta: Świadomość dźwięków to znakomity sposób na teraźniejszość. Teraz otwórz powoli oczy i skieruj spojrzenie na jakiś spokojny obiekt w pokoju. Co zauważasz?

Uczeń: Patrzę na roślinę. Widzę jej zielone liście.

Terapeuta: Skoncentruj się na tym obiekcie. Jakie są detale? Zauważ kolory, kształty. To doskonały sposób na oderwanie się od innych myśli i skupienie się na teraźniejszym momencie.

Uczeń: Liście są zielone, mają gładką powierzchnię.

Terapeuta: Doskonale. Teraz wróć do oddechu. Czujesz, jak powoli wdychasz i wydychasz powietrze. Czy masz teraz jakieś myśli, które chciałbyś podzielić się ze mną?

Uczeń: Czuję się spokojniejszy. Myśli zaczęły się uspokajać.

Terapeuta: To wspaniałe. Ćwiczenia mindfulness mogą pomóc w zrównoważeniu emocji i lepszym radzeniu sobie z trudnościami. Cieszę się, że mogłem się tym z Tobą podzielić. Jeśli kiedykolwiek będziesz czuł się zaniepokojony, możesz wracać do tych technik.