Scenariusz zajęć rewalidacyjnych dla dzieci z autyzmem na Dzień Marchewki – edukacja poprzez zmysły
🥕 Wstęp dla dzieci – Czym jest marchewka?
Dziś obchodzimy Marchewkowy Dzień Zmysłów! Marchewka to wyjątkowe warzywo. Zobaczcie, jaka jest pomarańczowa i długa! Ale czy wiecie, że marchewka rośnie pod ziemią? To znaczy, że chowa się w ziemi jak skarb, a na wierzchu widać tylko jej zielone liście.
👉 Marchewka to korzeń, który rośnie w ziemi. Pije wodę z deszczu i czerpie siłę z promieni słońca. Dzięki temu staje się chrupiąca i słodka.
Marchewka jest bardzo zdrowa:
- zawiera witaminę A, która pomaga naszym oczom lepiej widzieć,
- daje energię do zabawy i nauki,
- pomaga rosnąć i być silnym.
Dzisiaj będziemy dotykać, wąchać, smakować i słuchać marchewek. Poznamy je wszystkimi zmysłami. Gotowi? Zaczynamy marchewkową przygodę! 🥕
✅ Cele zajęć:
- Stymulacja zmysłów: wzroku, dotyku, węchu, smaku i słuchu,
- Wzmacnianie tolerancji sensorycznej i regulacji emocjonalnej,
- Budowanie pozytywnych doświadczeń zmysłowych z wykorzystaniem marchewki,
- Rozwijanie komunikacji niewerbalnej i werbalnej,
- Nauka schematu dnia tematycznego (przewidywalność i bezpieczeństwo).
📅 Przebieg zajęć:
1. Powitanie – marchewkowy krąg (5 minut)
- Dzieci witają się piosenką z gestami (np. „Witaj, witaj, marchewkowy dzień!”),
- Nauczyciel pokazuje dużą pluszową marchewkę – „gość dnia”.
🧩 Wersja alternatywna dla dzieci niewerbalnych: komunikacja obrazkowa (PCS, PECS): powitanie + wybór emotki „jak się czuję?”
2. Zmysł dotyku – Marchewka w dłoniach (10 minut)
- Dzieci dotykają świeżych marchewek (różnych kształtów i faktur),
- Zabawa „zimna – ciepła – chropowata – gładka” – rozpoznawanie tekstur.
🎨 Wariant: tworzenie marchewek z plasteliny, masy solnej lub piasku kinetycznego.
3. Zmysł wzroku – Kolory i kontrasty (5 minut)
- Prezentacja pomarańczowego koloru: kartoniki, ubranka, zabawki,
- Dopasowywanie marchewek do obrazków (duża – mała, jedna – wiele).
🧠 Ćwiczenie dodatkowe: wyszukiwanie elementów w kolorze marchewkowym w sali.
4. Zmysł węchu i smaku – Marchewkowa degustacja (10 minut)
- Zapachanie świeżo startej marchewki i gotowanej (porównanie),
- Degustacja: surowa marchewka, sok marchewkowy, chipsy marchewkowe.
🥕 Wariant bezpieczny sensorycznie: dziecko wącha – nie musi smakować.
5. Zmysł słuchu – Marchewkowa orkiestra (5 minut)
- Dźwięki „marchewkowe”: stukanie, łamanie, tarcie na tarce,
- Wspólna zabawa dźwiękowa – „co tak chrupie?”
🎶 Dodatek: odtwarzanie relaksacyjnej muzyki warzywno-naturystycznej.
6. Zabawa ruchowa – Marchewkowy tor przeszkód (10 minut)
- Skakanie przez marchewkowe obręcze (kolorowe hula-hop),
- Czołganie się do koszyka z marchewkami,
- Rzut marchewką do celu (np. miękkimi piankami marchewkowymi).
7. Zakończenie – Marchewkowa medytacja (5 minut)
- Leżenie na macie z zamkniętymi oczami – dziecko słucha opowiadania: „Marchewka mieszka pod ziemią… rośnie powoli, lubi spokój i słońce…”
Tekst do odczytania:
Połóż się wygodnie na macie. Zamknij oczy. Oddychaj spokojnie… wdech… wydech…
Wyobraź sobie, że jesteś małą marchewką… małym nasionkiem, które śpi w ziemi.
Jest ci ciepło i miękko. Ziemia cię otula jak kocyk. Czujesz się bezpiecznie.Marchewka rośnie powoli… nie spieszy się… codziennie czuje promienie słońca na swoich liściach.
Z każdym oddechem rośnie troszkę bardziej…
Wdech… rosnę…
Wydech… odpoczywam…Marchewka lubi ciszę i spokój. Lubi, kiedy pada deszcz i podlewa ją woda.
Lubi, kiedy ktoś mówi do niej miłe słowa… „Jesteś dzielna, rośnij spokojnie…”Marchewka nie musi być szybka. Ona ma swój czas. Tak jak ty.
Możesz być spokojny… Możesz być sobą… Możesz rosnąć w swoim rytmie…Teraz powoli porusz palcami… rozciągnij się jak marchewka, która wyciąga się ku słońcu…
Weź jeszcze jeden głęboki wdech… i powoli otwórz oczy.
🌿 Cel: wyciszenie i domknięcie dnia w spokojnej atmosferze.
🧰 Przybory i pomoce:
- Prawdziwe marchewki (różne rodzaje),
- Kolorowe kartoniki i sensoryczne faktury,
- Miska z tartą marchewką, sok, chrupki marchewkowe (opcjonalnie),
- Plastelina, masa solna, instrumenty DIY z marchewek,
- Zdjęcia, obrazki, komunikatory (jeśli dzieci z nich korzystają),
- Maty, piankowe obręcze, hula-hop, woreczki gimnastyczne.
Oto prosta pomoc edukacyjna dla dzieci z ASD – „Cykl wzrostu marchewki”, napisana prostym językiem, z podziałem na etapy i obrazowym opisem. Idealna do pokazania podczas zajęć lub jako karta demonstracyjna do druku:
🥕 Cykl wzrostu marchewki – krok po kroku
1. Nasionko marchewki
Małe, brązowe ziarenko. Sadzimy je w ziemi. Potrzebuje ciepła, światła i wody, żeby zacząć rosnąć.
🖼️ Obrazek: ziarenko w dłoni i ziemia.
2. Mała roślinka
Po kilku dniach z ziemi wychodzi zielony listek – to początek marchewki! Wciąż jest bardzo mała.
🖼️ Obrazek: kiełkująca roślinka z jednym listkiem.
3. Rośnie korzeń
Pod ziemią zaczyna rosnąć pomarańczowy korzeń. To właśnie marchewka – rośnie coraz dłuższa i grubsza.
🖼️ Obrazek: widoczny przekrój ziemi z rosnącym korzeniem.
4. Zielona na górze, pomarańczowa na dole
Liście są zielone, a korzeń pod ziemią – pomarańczowy. Marchewka pije wodę i rośnie dzięki słońcu.
🖼️ Obrazek: duża marchewka w ziemi z liśćmi.
5. Zbieranie marchewek
Gdy marchewka jest duża i dojrzała – wyciągamy ją z ziemi. Możemy ją umyć, pokroić i zjeść!
🖼️ Obrazek: dziecko wyciąga marchewkę z ziemi, uśmiechnięta marchewka.
✅ Podsumowanie:
Marchewka rośnie: z małego nasionka → w ziemi → z liśćmi → z dużym pomarańczowym korzeniem → do zebrania i zjedzenia!
🔍 Wskazówki dla nauczyciela:
- Dostosuj intensywność bodźców do profilu sensorycznego dziecka,
- Używaj jasnych komunikatów i wspomagających obrazków (TEACCH, PECS),
- Zachowuj rutynę i przewidywalność – dzieci lepiej funkcjonują w strukturze,
- Obserwuj reakcje i oferuj alternatywy (np. tylko dotyk zamiast degustacji).
❓Najczęściej zadawane pytania:
Jakie umiejętności rozwija Marchewkowy Dzień Zmysłów?
Zajęcia rozwijają percepcję zmysłową, tolerancję na bodźce, komunikację i umiejętność wyciszenia się.
Czy można wykorzystać ten scenariusz w klasie integracyjnej?
Tak! Wystarczy różnicować poziom trudności i intensywność aktywności.
Dla jakiego wieku jest ten scenariusz?
Dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (3–8 lat), z możliwością adaptacji.
autyzmwszkole.com 
