Zajęcia dla dzieci z ASD na temat Wszystkich Świętych. Delikatne wprowadzenie do pojęć śmierci, odchodzenia i pamięci o bliskich. Scenariusz dostosowany do dzieci ze spektrum autyzmu.
Temat zajęć: Czym jest śmierć, odchodzenie i pamięć o bliskich, którzy odeszli?
Czas trwania: 45 minut
Cele zajęć:
- Wprowadzenie pojęcia śmierci i odchodzenia w sposób dostosowany do potrzeb dzieci z ASD.
- Wyjaśnienie, dlaczego pamiętamy o tych, którzy odeszli, oraz jak wyrażamy tę pamięć.
- Kształtowanie postaw szacunku i pamięci o bliskich, którzy już nie żyją.
- Uspokajanie lęków związanych z tematem śmierci.
Materiały:
- Proste obrazki lub piktogramy przedstawiające (symbolicznię) życie, śmierć, pamięć, zapalanie świeczki.
- Książeczka obrazkowa lub zdjęcia przedstawiające cmentarz, znicze, kwiaty.
- Symboliczne świece (np. elektroniczne lub kartonowe do dekoracji).
- Duże kartki papieru, kredki, mazaki.
- Delikatna muzyka relaksacyjna.
Wprowadzenie do tematu
Nauczyciel wita dzieci, siedząc z nimi w kręgu, tworząc spokojną i bezpieczną atmosferę, co jest szczególnie ważne w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu. Warto zadbać o ciche otoczenie, aby nie rozpraszać dzieci, a także o spokojny, ciepły ton głosu.
Nauczyciel zaczyna rozmowę od prostego pytania, które może pomóc wprowadzić temat w delikatny sposób:
„Czy wiecie, co to znaczy, że ktoś odchodzi? Czasami w życiu ludzie, których kochamy, odchodzą na zawsze. To znaczy, że już nie możemy ich zobaczyć, ale możemy o nich pamiętać i myśleć o nich z miłością.”
Nauczyciel powoli tłumaczy dalej, używając prostych słów i obrazków, jeśli to możliwe, aby wspomóc rozumienie przez dzieci: „Kiedy ktoś, kogo kochamy, umiera, jego ciało przestaje działać. Ale to nie znaczy, że ta osoba zniknęła z naszych serc i myśli. Możemy ją pamiętać. Możemy też pokazać, że o niej myślimy, na przykład zapalając świeczkę na jej grobie, na cmentarzu.”
Następnie nauczyciel wyjaśnia, czym jest cmentarz, używając prostych i konkretnych wyrażeń: „Cmentarz to miejsce, gdzie są pochowane osoby, które odeszły. Chodzimy tam, żeby zapalić świeczki i położyć kwiaty, bo chcemy pokazać, że o nich pamiętamy. To ważne, ponieważ w ten sposób wyrażamy miłość i szacunek.”
Nauczyciel może pokazać dzieciom obrazki przedstawiające zapaloną świeczkę lub cmentarz z kwiatami, aby dzieci lepiej zrozumiały, o czym mówi. Obrazki mogą również pokazać, jak wygląda zapalona świeca oraz ludzi, którzy z szacunkiem odwiedzają cmentarz.
Dzieci mogą czuć różne emocje podczas tej rozmowy, dlatego nauczyciel pyta: „Czy kiedyś widzieliście, jak ktoś zapala świeczkę na cmentarzu? To jest sposób na powiedzenie: ‚Pamiętam o Tobie i wciąż Cię kocham, choć Cię już nie ma z nami.’”
Nauczyciel upewnia się, że dzieci czują się bezpiecznie, dodając: „To normalne, że możemy czuć smutek, kiedy myślimy o osobach, które odeszły. Ale możemy też pamiętać o tych radosnych chwilach, które z nimi spędziliśmy. W ten sposób są one zawsze z nami w naszych sercach.”
Całe wprowadzenie powinno przebiegać powoli, aby dzieci miały czas na przemyślenie i zrozumienie przekazywanych informacji. Ważne jest, by unikać trudnych, abstrakcyjnych pojęć i skupić się na prostych, zrozumiałych komunikatach.
Przebieg zajęć:
- Wprowadzenie do tematu – krąg powitalny (5 minut)
Nauczyciel wita (może to być w sposób jak we „Wprowadzeniu do tematu” lub inny dostosowany do potrzeb tej grupy) dzieci, siedząc z nimi w kręgu. Delikatnie wprowadza temat śmierci, mówiąc prostymi słowami: „Dziś porozmawiamy o tym, co dzieje się, gdy ktoś odchodzi. Czasami nasi bliscy umierają to znaczy, że ich życie się skończyło, a my chcemy o nich pamiętać, ponieważ ich kochamy. Możemy im zapalić świeczkę, aby pokazać – symbolicznie, że o nich pamiętamy. ”Pytania pomocnicze:- Czy wiecie, co to znaczy pamiętać o kimś, kogo już nie ma?
- Czy kiedyś widzieliście świeczki zapalone na cmentarzu?
- Krótka opowieść – obrazki i piktogramy (10 minut)
Nauczyciel pokazuje dzieciom obrazki przedstawiające różne etapy życia – narodziny, życie, starzenie się, śmierć. Prosto i spokojnie tłumaczy, że śmierć jest częścią życia. Można użyć piktogramów lub zdjęć. Przykładowe wyjaśnienia:- „Kiedy ktoś umiera, jego ciało przestaje działać, ale my zawsze możemy go pamiętać.”
- „Na cmentarzach zapalamy świeczki i składamy kwiaty, żeby pokazać, że pamiętamy o tych, których kochamy.”
- Rozmowa o emocjach – wyrażanie uczuć (10 minut)
Nauczyciel prowadzi rozmowę na temat emocji związanych z odejściem bliskich. Dzieci mają możliwość wyrażenia swoich uczuć poprzez rozmowę lub za pomocą obrazków (np. obrazki przedstawiające smutek, tęsknotę, ale i pamięć, miłość). Nauczyciel tłumaczy, że to normalne czuć smutek, ale również dobrze pamiętać te osoby w radosny sposób. Pytania pomocnicze:- Co czujesz, gdy myślisz o kimś, kogo już nie ma?
- Czy pamiętasz jakąś miłą chwilę z osobą, która odeszła?
- Zajęcia plastyczne – zapalmy symboliczną świeczkę (15 minut)
Dzieci rysują lub dekorują symboliczne świeczki na dużych kartkach papieru. Mogą też narysować osobę, którą chciałyby upamiętnić (np. dziadka, babcię, kogoś, kto był dla nich ważny). Nauczyciel podkreśla, że te świeczki symbolizują naszą pamięć. Wskazówki:- Zachęcaj dzieci do wyrażania swoich myśli i uczuć poprzez rysowanie.
- Można wspólnie zapalić (elektroniczne) świeczki i ustawić je na środku kręgu.
- Relaks i podsumowanie (5 minut)
Na zakończenie dzieci mogą usiąść w kręgu, a nauczyciel odtwarza delikatną muzykę relaksacyjną. Wspólnie rozmawiają o tym, co zapamiętały z zajęć i jak się czują. Nauczyciel podkreśla, że pamięć o bliskich jest ważna i możemy ją wyrażać na różne sposoby, np. zapalając świeczki, składając kwiaty lub po prostu myśląc o miłych chwilach z przeszłości. Pytania końcowe:- Co zapamiętałeś/zapamiętałaś z dzisiejszych zajęć?
- Jak możesz pokazać, że pamiętasz o kimś, kogo już nie ma?
Efekty zajęć:
- Dzieci zdobyły podstawową wiedzę na temat śmierci i pamięci o zmarłych.
- Miały okazję wyrazić swoje emocje związane z odchodzeniem bliskich osób.
- Nauczyły się, że pamięć o tych, którzy odeszli, jest ważnym i pozytywnym sposobem na pielęgnowanie wspomnień.
Ten scenariusz jest dostosowany do dzieci z ASD, z dużym naciskiem na proste wyjaśnienia, obrazki, a także wyrażanie emocji w bezpiecznej atmosferze.
autyzmwszkole.com 