Charakterystyka dzieci z ASD i zaburzeniami lękowymi

Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) oraz zaburzeniami lękowymi często doświadczają trudności w regulacji emocji, nawiązywaniu relacji społecznych oraz radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami. Terapie skoncentrowane na wspieraniu samoregulacji emocjonalnej i rozwijaniu umiejętności społecznych są kluczowe dla poprawy jakości ich życia. W artykule omówimy, jak odpowiednio zaplanowane sesje terapeutyczne mogą skutecznie wspierać dzieci z ASD i zaburzeniami lękowymi.

Dzieci z ASD często przejawiają specyficzne trudności w sferze komunikacji, interakcji społecznych oraz zachowań adaptacyjnych. Ponadto, aż 40–50% dzieci z ASD wykazuje współistniejące zaburzenia lękowe, takie jak lęk uogólniony, fobia społeczna czy lęk separacyjny (White et al., 2009). Zaburzenia lękowe mogą dodatkowo nasilać trudności w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami i stresorami, co negatywnie wpływa na jakość życia dzieci i ich rodzin.

Znaczenie terapii dla dzieci z ASD i zaburzeniami lękowymi

Skuteczne podejście terapeutyczne dla dzieci z ASD i zaburzeniami lękowymi powinno być zindywidualizowane i wieloaspektowe, łącząc różne techniki i metody terapeutyczne. Terapie mogą obejmować:

1. Terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna (CBT): Terapia CBT jest jednym z najczęściej rekomendowanych podejść do pracy z dziećmi z ASD i zaburzeniami lękowymi. CBT pomaga dzieciom identyfikować i zmieniać myśli oraz zachowania, które przyczyniają się do lęku. Zastosowanie technik takich jak stopniowa ekspozycja, trening relaksacji czy praca z myślami automatycznymi może prowadzić do znaczącej redukcji objawów lękowych (Reaven et al., 2012).
2. Terapia zintegrowana (Integrative Therapy): Podejście zintegrowane łączy różne techniki terapeutyczne, takie jak terapia sensoryczna, terapia zajęciowa, trening umiejętności społecznych i terapia poznawczo-behawioralna. Celem jest wsparcie dziecka w rozwoju umiejętności radzenia sobie z lękiem w kontekście codziennych sytuacji.
3. Terapia zajęciowa z elementami samoregulacji: Terapia zajęciowa koncentruje się na rozwijaniu umiejętności funkcjonalnych i samoregulacyjnych. Techniki te mogą obejmować ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne oraz prace nad regulacją sensoryczną, co pomaga dzieciom lepiej radzić sobie z sytuacjami wywołującymi stres (Ashburner et al., 2008).

Przykładowe sesje terapeutyczne dla dzieci z ASD i zaburzeniami lękowymi

1. Poznajemy swoje lęki – Identyfikacja lęków i nauka technik radzenia sobie.
2. Odważny krok po kroku – Stopniowa ekspozycja na sytuacje wywołujące lęk.
3. Przyjaciele w wyobraźni – Rozwijanie umiejętności społecznych przez odgrywanie ról.
4. Relaksacja przez ruch – Nauka technik relaksacyjnych poprzez aktywność fizyczną.
5. Trening uważności – Techniki mindfulness dla koncentracji i redukcji lęku.
6. Zabawa w odgrywanie ról – Symulacja sytuacji społecznych i trening umiejętności komunikacyjnych.
7. Sesja terapeutyczna: „Tworzenie osobistej książki emocji”