Dyspraksja rozwojowa to dysfunkcja mózgu, która utrudnia organizację bodźców dotykowych – a czasami przedsionkowych i proprioceptywnych – zakłóca zdolności planowania motorycznego. Słowo „rozwojowa” wskazuje na to, że problem zaczyna się we wczesnym dzieciństwie i wpływa na rozwój dziecka.
Poniżej prezentujemy kilka sposobów na to, jak pomóc dziecku rozwinąć praksję (planowanie motoryczne).
- Czasami im dziecko stara się odnieść sukces w nowej aktywności, tym bardziej sprawia wrażenie niezdarnego i nieskoordynowanego i tym bardziej się frustruje. Staraj się przewidzieć takie sytuacje, wspieraj dziecko słownie i pomóż mu na początku.
- Zmysły dotyku, położenia ruchu pomagają dziecku zorientować się, gdzie znajduje się jego ciało i jak się poruszać w przestrzeni. Działania aktywujące te zmysły również pomogą dziecku w skutecznym planowaniu zachowań.
- Podział czynności na mniejsze, prostsze i łatwiejsze kroki pozwoli twojemu dziecku poczuć się kompetentnym i uwierzyć w siebie.
- Wspinanie się w różnych kierunkach, na przykład zabawy na drabinkach lub budowa toru przeszkód, pomogą twojemu dziecku zrozumieć podstawy poruszania się w przestrzeni.
- Naśladowanie takie jak „pociąg” lub kopiowanie ruchów palców i rąk, takie jak : „Idzie kominiarz po drabinie”, pomogą dziecku zaplanować działania, takich jak „Pomidor”, co pomoże dziecku w planowaniu działań bez wskazówek wizualnych.
- Pomóż dziecku rozwinąć umiejętność planowania serii czynności, określając i planując etapy robienia kanapki, pakowania prezentu lub wykonania jakiejś robótki ręcznej.
- Rozplanowanie czasowe ruchów ciała może być kłopotliwe. Pomóż dziecku w zajęciach, które wymagają umiejętności rozplanowania ruchów ciała i przewidywania, gdzie i jak się poruszyć, takich jak kopanie toczącej się piłki, posługiwanie się skakanką lub uderzanie piłki kijem.
- Niektórym dzieciom ze szczególną trudnością przychodzi wymyślenie, w jaki sposób zabrać się za nową zabawę. Zachęcaj dziecko do wynajdywania nowych zabaw z zabawkami i sprzętem, wypróbowania nowych pozycji i kierunków podczas wspinaczki i huśtania się.
- Postaraj się stwierdzić, czy pewne aspekty planowania motorycznego (np. naśladownictwo, wykonywanie poleceń, sekwencjonowanie, planowanie czasowe, nowe pomysły) są łatwiejsze lub trudniejsze niż inne. Pomóż dziecku wykorzystać jego silne strony i usprawnić obszary problemowe.
- Być może będziesz tylko słyszeć: „Nie potrafię”. Czasami lepiej odpuścić, oszczędzając sobie stresu i wstydu. Inne dzieci mogą dążyć do tego, aby zawsze być panami sytuacji, tak nią sterując, żeby uniknąć wyzwania. W każdym wypadku ważne jest, aby pomóc dziecku rozwiązać problem i utrzymać przyjaźnie.
Terapeuta może zalecić twemu dziecku inne ćwiczenia. Zapytaj terapeutę o radę w tej kwestii i pamiętaj, żeby odmówić z nim reakcje dziecka na różne doświadczenia.
Lista problemów z praksją (planowaniem motorycznym)
Poniższe pytania dotyczą oznak i objawów problemów z praksją, czyli planowaniem motorycznym, które najlepiej widać w sytuacjach, gdy dziecko próbuje zrobić coś nowego lub coś starego, ale w nowy sposób. Większość objawów dotyczy sytuacji, kiedy dziecko czegoś nie robi. Nie zawsze wszystkie oznaki i objawy występują u jednego dziecka, a czasami pojawiają się u dzieci, które nie cierpią na zaburzenia integracji sensorycznej. Czy dziecko…
- sprawia wrażenie niezdarnego?
- unika uczestnictwa w uprawianiu sportów lub zajęciach fizycznych?
- ma kłopot z wymyślaniem nowych sposobów na zabawę lub nie wie, jak się bawić zabawkami?
- zwykle wybiera taki sam schemat zabawy lub czynności?
- wykonuje czynności w sposób nieskuteczny, na przykład dodając niepotrzebne etapy lub pomijając inne?
- ma problem z rozpoczęciem lub zakończeniem czynności?
- ma problem z przejściem z jednej czynności do drugiej?
- ma trudności z uporządkowaniem biurka lub pokoju?
- ma skłonność do wypadków, wpada na przedmioty lub się o nie potyka?
- potrzebuje więcej czasu żeby się nauczyć sznurowania butów, ubierania się, pisania liter i liczb lub chwytania piłki?
- „rozstawia po kątach” swych przyjaciół i sprawia wrażenie jakby kierowało zabawą tak, żeby mieć nad nią kontrolę? (Ayres, 2018).
źródło: A. Jean Ayres, Dziecko a integracja sensoryczna, Harmonia Universalis, Gdańsk 2018
autyzmwszkole.com 