Autyzm w szkole

Kryteria DSM-III-R dla autyzmu – Amerykański Schemat Diagnostyczny

Występuje przynajmniej osiem symptomów z szesnastu podanych poniżej, a wśród tych ośmiu symptomów przynajmniej dwa są z kategorii A, jeden z B, i jeden z C.

A. Jakościowe uszkodzenie interakcji społecznej objawiającej się:

– Wyraźnym brakiem świadomości istnienia lub uczuć innych osób (np. traktuje osobę tak, jakby była elementem umeblowania; nie zauważa zmartwienia innej osoby; najwyraźniej nie ma pojęcia o potrzebie innych do prywatności).

– Brakiem lub nieprawidłowym poszukiwaniem pocieszenia w okresach złego samopoczucia (np. nie przychodzi, aby szukać pocieszenia nawet, gdy jest chory, gdy stała mu się krzywda lub gdy jest zmęczony; szuka pocieszenia w sposób stereotypowy, np. mówi „uśmiechnij się” , gdy dzieje mu się krzywda).

– Brakiem lub zaburzonym naśladownictwem (np. nie macha ręką na pożegnanie; nie naśladuje domowych czynności matki; nieadekwatnie w sposób mechaniczny, naśladuje czynności innych).

– Brakiem lub nieprawidłowym udziałem w zabawach społecznych (np. nie uczestniczy czynnie w prostych grach; preferuje odosobnione zajęcia; angażuje inne dzieci do zabawy tylko jako „pomoc mechaniczną”).

– Znaczną nieumiejętnością nawiązywania przyjaźni z rówieśnikami (np. brakiem zainteresowania w nawiązaniu przyjaźni z rówieśnikami; pomimo zainteresowania w nawiązywaniu znajomości, przejawia brak zrozumienia reguł interakcji społecznej, przykładowo – czyta książkę telefoniczną niezainteresowanemu rówieśnikowi).

B. Jakościowe uszkodzenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz wyobraźni, przejawiające się:

– Brakiem jakiegokolwiek sposobu komunikacji, jak np. gaworzenia, ekspresji twarzy, gestu, mimiki, czy języka mówionego.

– Wyraźnie nieprawidłową komunikacją niewerbalną, np. sposobie przyglądania się, ekspresji twarzy, postawie ciała lub gestach inicjujących lub modulujących interakcję społeczną (np. nie oczekuje przytulenia, a gdy tak się stanie – sztywnieje, nie patrzy na osobę, ani nie uśmiecha się zbliżając się do danej osoby, nie pozdrawia rodziców, ani gości, w sytuacjach społecznych patrzy sztywno w jeden punkt).

– Nieobecnością czynników wspomagających wyobraźnię takich, jak odgrywanie dla zabawy ról dorosłych, bohaterów bajkowych, czy zwierząt; brakiem zainteresowania historyjkami o wymyślonych wydarzeniach.

– Wyraźnymi nieprawidłowościami w rozwoju mowy, a w tym: siłą głosu, wysokością dźwięku, natężeniem, tempem, rytmem i intonacją (np. monotonny ton, melodia przypominająca zadawanie pytań lub wysoki ton głosu).

– Wyraźnymi anomaliami w formie lub treści mowy wraz ze stereotypowym i powtarzającym się użyciem mowy (np. natychmiastowa echolalia lub mechaniczne powtarzanie reklam telewizyjnych); używanie zaimka osobowego „ty” w znaczeniu „ja” (np. „Ty chcesz ciastko”, w znaczeniu „Ja chcę ciastko”); specyficzne użycie wyrazów lub wyrażeń (np. Pójść pojeździć na zielonym” w znaczeniu „Chcę iść na huśtawkę”): częste uwagi nie na temat (np. zaczyna mówić o rozkładzie jazdy pociągów podczas rozmowy o sporcie).

– Wyraźną nieumiejętnością zapoczątkowania lub podtrzymania rozmowy z innymi, pomimo adekwatnej mowy (np. pozwala sobie na długie monologi na jeden temat nie zważając na próby przerywania ich ze strony innych osób).

C. Wyraźnie ograniczony repertuar czynności i zainteresowań, przejawiający się:

– Stereotypowymi ruchami ciała, np. „trzepotanie” lub wykręcanie rąk, kręcenie się w kółko, uderzanie głową, skomplikowane ruchy ciała.

– Uporczywym zajmowaniem się częściami przedmiotów (np. wąchanie przedmiotów, powtarzające się badanie faktury materiałów, wprawianie kółek samochodów-zabawek w ruch wirowy) lub przywiązywanie do nietypowych przedmiotów (np. nalega na noszenie ze sobą kawałka sznurka).

– Wyraźnym napięciem spowodowanym zmianami w błahych sytuacjach w otoczeniu (np. przeniesienie flakonu na inne miejsce).

– Nieuzasadnionym naleganiem na wykonywanie czynności zawsze w ten sam sposób (np. naleganie, aby chodzić do sklepu zawsze tą samą trasą).

– Wyraźnie ograniczonym zakresem zainteresowań oraz zajmowaniem się jedną wąską sprawą, (np. interesuje się tylko ustawieniem przedmiotów według linii, zbieraniem informacji meteorologicznych lub udawaniem, że jest postacią z bajki).

D. Określ początek autyzmu – okres niemowlęcy lub dzieciństwo (powyżej 36 miesięcy).

źródło :” Autyzm Fakty” – Simon Baron-Cohen, Patrick Bolton, Wydawnictwo Medyczne w Oxfordzie – Krajowe Towarzystwo Autyzmu w Krakowie, Kraków 1999.