Zawsze mnie zadziwiało, że dzieci z autyzmem pamiętają w niesamowitych szczegółach zdarzenia sprzed wielu lat, a jednocześnie zapominają, by zasady przyjęte na jednej lekcji zastosować też na drugiej ~ Steve Brown
Pamięć
„Wydobywanie i przechowywanie informacji jest kluczowe dla ich przetwarzania. Podczas wykonywania różnych czynności korzystamy z pamięci proceduralnej. Kiedy stajemy przed zadaniem, z którym już kiedyś się uporaliśmy, próbujemy sobie przypomnieć, jak zrobiliśmy to kiedyś (np. którędy pojechaliśmy do krewnego w innym mieście). Oczywiście może być kilka tras; wybiorę tę, która jest szybsza, bardziej malownicza lub łatwiejsza niż pozostałe.
Pamięć opiera się zazwyczaj na informacjach wzrokowych lub słuchowych i dzieli się na dwie, trzy lub cztery kategorie, zależnie od modelu teoretycznego, który przyjmiemy.
Pamięć sensoryczna
Pamięć sensoryczna (Sperling, 1963) lub rejestr sensoryczny to zdolność przechowywania informacji o doznaniach zmysłowych (takich jak mignięcie obrazu). Umysł decyduje w ułamku sekundy, czy zwrócić uwagę na dany bodziec. Jeśli uzna go za istotny, przekazuje dane do pamięci krótkotrwałej.
Pamięć krótkotrwała
Pamięć krótkotrwałą, w tym pamięć roboczą, wykorzystujemy m.in. do obliczeń i wykonywania poleceń. Poprzez świadomy wysiłek, by zachować przetwarzane dane, możemy je przenieść do pamięci długotrwałej (co następuje podczas uczenia się). Dodatkowa motywacja ułatwia ten proces, dlatego specyficzne zainteresowania wspomagają przyswajanie nowej wiedzy.
Pamieć długotrwała
Na pamięć długotrwałą składa się pamięć epizodyczna (po raz pierwszy opisana przez Tulvinga (1972), obejmująca wspomnienia osobistych doświadczeń powstające od 4. roku życia), pamieć proceduralna (o tym jak wykonywać czynności) i pamięć semantyczna (zawierająca wiedzę o świecie).
Pomożemy dziecku zapamiętać nowe informacje, odwołując się do wielu zmysłów (np. równowagi, słuchu, wzroku). Przydatne są też:
- mapy pamięciowe,
- tablice zadaniowe,
- uczenie przed wykonaniem zadania i po nim,
- obrazki i/lub zdjęcia, które wprowadzają i przywołują informacje,
- powtarzanie.
Posługujemy się pamięcią, by przywołać fakty i porządkować doświadczenie.
Jeśli autystyczne dziecko ma problemy z przetwarzaniem i organizacją danych może wycofywać się do znanych sposobów funkcjonowania, czyli ograniczyć się do swoich zainteresowań i nawykowych zachowań (np. rytuałów). Do tego dochodzi czynnik emocjonalny. Zawsze dobrze się zastanówmy, zanim skorzystamy z polecanych metod i strategii nauczania” (Brown, 2017).
źródło: S. Brown: „Spektrum autyzmu i strategie deeskalacji…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2017
autyzmwszkole.com 