Zajęcia skierowane do autystycznych dzieci prowadzone indywidualnie – obejmują wszystkie funkcje językowe: postrzeganie, różnicowanie i kojarzenie wzorów słuchowych, wzrokowych, kinestetycznych, wrażliwość na rytm i koordynację wzrokową, słuchowo – ruchową oraz ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny, fonacyjny i oddechowy. Ich efekt zależy od pomysłowości prowadzącego…

„Wspierającą rolę w nauce mowy odgrywają zajęcia z rytmiki i wychowania fizycznego poprzez kształtowanie wrażliwości słuchowej, poprawę koordynacji słuchowej, likwidację silnych napięć nerwowych. Pomysły na różne zajęcia zbieram w zakładce METODY TECHNIKI NARZĘDZIA SPOSOBY i ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE

Język polski

Celem zajęć jest:

• kształtowanie mowy i innych dostępnych środków porozumiewania się,
• kształtowanie umiejętności odczytywania i rozumienia znaków i informacji w najbliższym otoczeniu,
• wzbogacenie słownictwa biernego i czynnego,
• wdrażanie do używania poprawnych form gramatycznych, budowania zdań zgodnie z przyjętymi regułami,
• rozwijanie zainteresowań książką.

KLASA I

Mowa, rozumienie mowy, porozumiewanie się

• Kształtowanie pojęć w trakcie zabawy i funkcjonalnego posługiwania się przedmiotami.
• Kształcenie rozumienia gestów, znaków słownych i ogólnych umiejętności naśladowczych.
• Nawiązanie dialogu behawioralnego. Uczenie reagowania na własne imię.

Czytanie

• Ćwiczenia przygotowujące do nauki czytania.
• Poznawanie przedmiotów codziennego użytku oraz osób znaczących.

Pisanie

• Ćwiczenia przygotowujące do nauki  pisania – swobodne bazgranie.

Klasa II

Mowa, rozumienie mowy, porozumiewanie się

Kształtowanie pojęć w trakcie zabawy i funkcjonalnego posługiwania się przedmiotami. Rozróżnianie, identyfikowanie i nazywanie osób, zwierząt, przedmiotów w rzeczywistości i na obrazkach, używanie rzeczowników. Rozumienie i wykonywanie prostych poleceń. Nazywanie wykonanej czynności dnia codziennego – używanie czasowników. Naśladowanie dźwięków z otoczenia.

Czytanie

Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowo – słuchowej. Rozpoznawanie osób, przedmiotów i wybranych czynności w rzeczywistości i na obrazkach.

Pisanie

Swobodne bazgranie, malowanie palcami i pędzlem. Usprawnianie motoryki dużej i małej. Kreślenie na podłodze, na ławce i w powietrzu elementów liter.

Klasa III

Mowa, rozumienie mowy, porozumiewanie się

• Dalsze kształtowanie pojęć.
• Nazywanie pojęć i czynności oglądanych na obrazkach.
• Sygnalizowanie i nazywanie pór roku. Nazwisko dziecka, imiona kolegów.
• Odpowiedzi na pytania: co to? kto to? co robi?
• Identyfikowanie, rozróżnianie i rozpoznanie przedmiotów naturalnych i na obrazkach według ich cech – używanie przymiotników.
• Rozumienie i wykonywanie prostych poleceń słownych dotyczących pojęć przestrzennych (na, pod, obok, za).
• Próby klasyfikowania przedmiotów według charakterystycznej cechy (kształt, kolor, wielkość, funkcjonalne zastosowanie).
• Naśladowanie dźwięków. Wykorzystywanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w interakcjach z otoczeniem.

Czytanie

Rozpoznanie i czytanie indywidualne samogłosek „i” , „a” oraz wyrazu „to”, zastosowanie ich w zadaniach.

Pisanie

Zamalowywanie ograniczonej powierzchni. Rysowanie kropek, kresek, łączenie kropek. Kreślenie elementów liter, jak w klasie II. Wodzenie palcem po wzorach szlaczków wklęsłych i wypukłych. Rysowanie szlaczków w szablonach i po śladzie.

KLASA IV

Mowa, rozumienie mowy, porozumiewanie się

• Dalsze kształtowanie pojęć.
• Wzbogacanie słownika dziecka o nowe rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki, wprowadzanie zaimka osobowego „ja”.
• Budowanie prostych, poprawnych gramatycznie zdań jako opisu naturalnej sytuacji lub obrazka, odpowiadanie na proste pytania.
• Rozumienie i wykonywanie poleceń słownych związanych z dwoma czynnościami następującymi po sobie.
• Klasyfikowanie przedmiotów według nadrzędnej cechy – kształt, kolor, wielkość, funkcjonalne zastosowanie oraz grupowanie przedmiotów w zbiory, np. zabawki i książki, warzywa i kwiaty w ogródku szkolnym.
• Różnicowanie, rozpoznawanie i odtwarzanie prostych układów rytmicznych i melodii (indywidualnie).
• Używanie mowy i form niewerbalnych w celu komunikowania się z otoczeniem, wyrażanie swoich stanów emocjonalnych i potrzeb. (Podręcznik i ćwiczenia: „Jak uczyć dzieci z autyzmem czytania umysłu Praktyczny poradnik dla nauczycieli i rodziców” – Patricia Howlin, Simon Baron-Cohen, Julie Hadwin, Wydawnictwo JAK, Kraków 2010)

Czytanie

• Rozpoznawanie całościowe słów.
• Etykiety z nazwami wybranych przedmiotów, np. mama, tata, lala, piłka.
• Czytanie indywidualne samogłosek „a”, „i” i wyrazów jednosylabowych z podkreśleniem form fleksyjnych i deklinacyjnych.

Pisanie

Zamalowywanie małych powierzchni, elementów większych całości, np. dachu domu, wodzenie palcem po wzorach szlaczków, liter i wyrazów jednosylabowych w szablonach i po śladzie” (Gałkowski, 1995).

[…] Początkowe kontakty z dzieckiem z ASD mają charakter poleceń, pytań, informacji. Brak reakcji u dziecka może wynikać z niezrozumienia polecenia, pytania czy informacji, bądź też z jego opóźnionej reakcji. W takim przypadku należy polecenie powtórzyć, a nawet pomóc dziecku je wykonać, np. przez ujęcie ręki przedmiotu, poprowadzenie w pożądane miejsce itp. Przyjętą formą kontaktów jest porozumiewanie się bez słów. Jeśli dziecko zwraca się do nauczyciela gestem, np. podaje złamaną kredkę, wyciąga zabrudzone ręce, ten powinien odpowiedzieć odpowiednim zachowaniem połączonym z informacja słowną. („Plany aktywności dla dzieci z autyzmem Uczenie samodzielności”: dr Lyn E. McClannahan, dr Patricia J. Krantz, Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka, Gdańsk 2016).

Bardzo ważną rolę w opanowywaniu struktury językowej odgrywają wcześniej ukształtowane pojęcia. Dziecko poznaje świat przez doświadczenia motoryczne, rozwija swoją inteligencję sensoryczno – motoryczną bawiąc się, manipulując przedmiotami. Doświadczenia te kształtują system pojęć i wyobraźni stanowiąc podstawę dla opanowania języka.

Systematyczne utrwalanie pojęć prowadzi do prawidłowego kojarzenia nazwy z desygnatem, co z kolei umożliwia dziecku poprawne nazywanie przedmiotów i ma ogromne znaczenie w procesie usprawniania myślenia, pamięci i uwagi. Osiągnięcie tego etapu umożliwia przejście do ćwiczeń przygotowujących do nauki czytania i pisania […].

Naukę pisania i czytania prowadzi się równolegle z nauką mowy. Opanowywanie form językowych jest rezultatem długofalowego doświadczenia. Osiągnięcie u dziecka ekspresji słownej uzależnione jest od wzmacniania ze strony osób dorosłych” (Gałkowski, 1995).

źródło: Tadeusz Gałkowski: „Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym”, WSiP, Warszawa 1995